Để thương hiệu phát triển đúng hướng, tiếp cận đúng người dùng tiềm năng, bạn cần lựa chọn mô hình sản xuất kinh doanh phù hợp. Tuy nhiên, trên thị trường rộng lớn, việc tìm kiếm các mô hình sản xuất kinh doanh cũng là một bài toán khó giải của nhiều doanh nghiệp. Trong bài viết dưới đây, Tino Group sẽ gợi ý đến bạn các mô hình sản xuất kinh doanh phổ biến, dễ khởi nghiệp năm 2024.
Giới thiệu đôi nét về mô hình sản xuất kinh doanh
Mô hình sản xuất kinh doanh là gì?
Mô hình sản xuất kinh doanh là khung kế hoạch của một công ty/doanh nghiệp. Khung kế hoạch này có thể được thiết kế dưới dạng văn bản hoặc đồ hoạ. Thông qua mô hình sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp sẽ mô tả cách công ty triển khai kế hoạch kinh doanh, giải pháp tạo ra lợi nhuận.
Bên cạnh đó, mô hình sản xuất kinh doanh cũng chỉ ra loại sản phẩm/dịch vụ mà công ty sẽ cung cấp, phương thức tiếp thị, chi phí vận hành, chiến lược bán hàng cũng như mục tiêu lợi nhuận đạt được.
Vai trò của các mô hình sản xuất kinh doanh
Xác định giá trị độc đáo
Mô hình kinh doanh giúp xác định và tạo ra giá trị độc đáo cho khách hàng. Thông qua các mô hình sản xuất kinh doanh, bạn có thể định rõ những sản phẩm, dịch vụ hoặc giải pháp mang tính sáng tạo và khác biệt so với đối thủ cạnh tranh.
Định hình quy trình kinh doanh
Mô hình kinh doanh giúp xác định các quy trình, quy định kinh doanh, từ mua hàng đến sản xuất, tiếp thị, bán hàng và hậu mãi. Yếu tố này tạo ra một khung chi tiết cho việc tổ chức và quản lý các hoạt động kinh doanh một cách hiệu quả.
Xác định khách hàng mục tiêu
Mô hình kinh doanh giúp xác định đối tượng khách hàng mục tiêu và hiểu rõ nhu cầu, mong muốn của họ. Điều này giúp tập trung tiếp cận và phục vụ khách hàng một cách tốt nhất, tăng khả năng thu hút và giữ chân khách hàng.
Định nghĩa cấu trúc thu nhập
Mô hình kinh doanh định nghĩa cách thu nhập được tạo ra từ sản phẩm hoặc dịch vụ của doanh nghiệp. Nó xác định các nguồn thu nhập chính, như doanh số bán hàng, dịch vụ, quảng cáo, thuê bao, hoa hồng, và phí sử dụng.
Xác định kênh phân phối
Mô hình kinh doanh xác định cách thức sản phẩm hoặc dịch vụ được phân phối và tiếp cận đến khách hàng. Nó quyết định về cách bán hàng trực tiếp, qua trang web, qua các đại lý, qua các cửa hàng bán lẻ, hoặc qua các kênh trực tuyến khác.
Xác định các đối tác chiến lược
Mô hình kinh doanh định rõ vai trò và mối quan hệ với các đối tác chiến lược, như nhà cung cấp, đối tác liên kết, đối tác sản xuất hoặc đối tác phân phối.
Tạo ra lợi thế cạnh tranh
Mô hình kinh doanh giúp tạo ra lợi thế cạnh tranh bằng cách xác định và tận dụng các điểm mạnh của doanh nghiệp. Với mô hình này, bạn có thể định rõ những yếu tố khác biệt và đặc điểm nổi bật của sản phẩm hoặc dịch vụ, giúp doanh nghiệp nổi bật trong thị trường cạnh tranh.
Tổng hợp các mô hình sản xuất kinh doanh phổ biến
#1. Sản xuất gia công
Mô hình sản xuất kinh doanh gia công là hình thức sản xuất mà trong đó, một công ty hoặc cá nhân (đơn vị gia công) nhận giao hàng từ một công ty khác (đơn vị đặt hàng) để thực hiện quy trình sản xuất hoặc gia công theo yêu cầu.
Trong mô hình này, đơn vị đặt hàng sẽ chịu trách nhiệm thiết kế, phát triển sản phẩm và tiếp thị trên thị trường. Còn đơn vị gia công sẽ chịu trách nhiệm thực hiện quy trình sản xuất hoặc gia công sản phẩm dựa trên yêu cầu của đơn vị đặt hàng.
Mô hình này giúp cho công ty tập trung vào nghiên cứu, phát triển sản phẩm, tiếp thị, trong khi công việc sản xuất và gia công được giao cho một đơn vị chuyên nghiệp có kỹ thuật, cơ sở hạ tầng phù hợp. Điều này giúp tối ưu hóa hiệu quả và giảm chi phí sản xuất.
Ví dụ: Apple, Nike, Adidas,…
#2. Sản xuất và phân phối
Sản xuất và phân phối là một phương thức tổ chức, thực hiện quy trình sản xuất, phân phối sản phẩm hoặc dịch vụ của một công ty. Mô hình này giúp bạn xác định phương pháp tương tác giữa các sản phẩm trong chuỗi cung ứng với nhau để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
Ví dụ: Mô hình sản xuất kinh doanh phổ biến là mô hình “Sản xuất – Phân phối”. Trong mô hình này, công ty thực hiện quy trình sản xuất sản phẩm tại nhà máy hoặc cơ sở sản xuất của mình, sau đó phân phối sản phẩm đến khách hàng thông qua các kênh bán hàng.
Mô hình này tạo ra một chuỗi cung ứng từ việc sản xuất đến phân phối, đảm bảo rằng sản phẩm được sản xuất đúng chất lượng, đáp ứng được nhu cầu của khách hàng.
Ví dụ: Coca-Cola, Toyota, Nestlé, Samsung,…
#3. Kinh doanh dịch vụ
Mô hình sản xuất kinh doanh dịch vụ là một phương pháp tổ chức và vận hành các hoạt động kinh doanh nhằm cung cấp các dịch vụ cho khách hàng. Về bản chất, mô hình này tập trung vào việc tạo ra giá trị thông qua trải nghiệm và sự phục vụ chất lượng cao.
Mô hình kinh doanh dịch vụ là một phương pháp hoạt động kinh doanh tập trung vào việc cung cấp các dịch vụ cho khách hàng, thay vì sản xuất và bán các sản phẩm vật lý. Trong mô hình này, giá trị được tạo ra chủ yếu thông qua sự phục vụ, trải nghiệm và tương tác với khách hàng.
Mô hình kinh doanh dịch vụ có nhiều ưu điểm. Trước tiên, doanh nghiệp không cần rót nguồn vốn đầu tư quá lớn vào việc sản xuất hàng hoá và quản lý chuỗi cung ứng. Thay vào đó, doanh nghiệp chỉ cần tập trung vào phát triển kỹ năng, năng lực để cung cấp dịch vụ tốt hơn cho khách hàng. Thứ hai, mô hình này thường linh hoạt, có thể thích nghi nhanh chóng với thị trường và nhu cầu của khách hàng. Cuối cùng, mô hình kinh doanh dịch vụ có tiềm năng tạo ra lợi nhuận cao do giá trị được tạo ra từ sự phục vụ và trải nghiệm.
Ví dụ: Uber, Airbnb, Grab, Starbucks,…
#4. Kinh doanh trực tuyến
Mô hình kinh doanh trực tuyến là hệ thống kinh doanh hoạt động trên Internet và công nghệ số, cho phép doanh nghiệp tiếp cận và thực hiện giao dịch với khách hàng trực tuyến.
Các yếu tố trong mô hình kinh doanh trực tuyến bao gồm các thành phần như sản phẩm hoặc dịch vụ được cung cấp qua trang web hoặc ứng dụng di động, quảng cáo và tiếp thị trực tuyến, quản lý đơn hàng và giao hàng, dịch vụ hỗ trợ khách hàng trực tuyến, và quản lý dữ liệu và phân tích. Mô hình này giúp doanh nghiệp tăng cường quy trình kinh doanh, mở rộng thị trường và tiếp cận khách hàng một cách tiện lợi và hiệu quả.
Ví dụ: Amazon, Alibaba, Shopee, Zara,…
#5. Franchise (mô hình nhượng quyền thương hiệu)
Mô hình sản xuất kinh doanh franchise là hình thức kinh doanh mô tả việc một công ty hay thương hiệu đã thành công (gọi là người cấp phép) cho phép các cá nhân hoặc tổ chức khác (gọi là người nhận quyền) sử dụng nhãn hiệu, hệ thống hoạt động và quy trình của mình để mở, vận hành một đơn vị kinh doanh tương tự.
Người nhận quyền (franchisee) sẽ trả khoản phí cấp phép ban đầu và một phần lợi nhuận định kỳ cho người cấp phép (franchisor). Trong quá trình hợp tác, người nhận quyền được hỗ trợ về khâu đào tạo, Marketing, quản lý, cung ứng hàng hóa và quy trình kinh doanh. Họ cũng được sử dụng nhãn hiệu đã được xây dựng và kiểm chứng để thu hút khách hàng.
Ví dụ: McDonald’s, Subway, KFC,…
#6. Sản xuất nông nghiệp
Mô hình sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp là hệ thống tổ chức và quản lý các hoạt động sản xuất nông sản và chế biến các sản phẩm nông nghiệp. Thông thường, mô hình này sẽ được áp dụng trong các nông trại nhỏ, trung bình hoặc lớn, có thể liên quan đến sản xuất cây trồng, chăn nuôi gia súc, sản xuất thực phẩm chế biến và một số hoạt động liên quan khác.
Mô hình sản xuất kinh doanh trong nông nghiệp bao gồm nhiều giai đoạn quan trọng như lựa chọn và chuẩn bị đất, gieo trồng hoặc nuôi trồng, chăm sóc cây trồng hoặc gia súc, thu hoạch, chế biến sản phẩm, tiếp thị và phân phối. Ngoài ra, mô hình này còn liên quan đến quản lý tài chính, quản lý nguồn nhân lực và quản lý rủi ro.
Ví dụ: Chobani, Greenfield Farms, Starbucks,…
#7. Tiếp thị liên kết
Đây là hình thức kinh doanh trong đó các nhà sản xuất và cung cấp sản phẩm hợp tác với các đối tác tiếp thị liên kết để quảng bá và bán hàng hóa. Trong mô hình này, các đối tác tiếp thị liên kết (thường được gọi là “affiliates”) có vai trò quan trọng trong việc xây dựng và duy trì mạng lưới tiếp thị.
Các đối tác tiếp thị liên kết thường sở hữu những kênh truyền thông riêng, chẳng hạn như website, blog, trang mạng xã hội hoặc danh sách email. Họ sử dụng những kênh này để giới thiệu sản phẩm, đưa khách hàng đến các trang web hoặc cửa hàng trực tuyến của nhà cung cấp. Khi khách hàng mua hàng thông qua liên kết của đối tác tiếp thị, đối tác sẽ nhận được hoa hồng hoặc phần trăm doanh thu từ giao dịch đó.
Tham khảo chương tiếp thị liên kết của Tino Group tại: https://tinohost.com/chuong-trinh-tiep-thi-lien-ket/
Ví dụ: TinoHost, Amazon, Shopee, Lazada,…
#8. Agency
Agency là một hình thức tổ chức hoạt động kinh doanh mà một công ty hoặc tổ chức (được gọi là “agency”) cung cấp các dịch vụ chuyên nghiệp cho khách hàng. Thay vì tự sản xuất hoặc cung cấp sản phẩm, Agency tập trung vào việc phục vụ và đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong các lĩnh vực như quảng cáo, truyền thông, tiếp thị, tư vấn và thiết kế.
Với mô hình này, khách hàng sẽ thuê agency để thực hiện công việc thay mặt họ hoặc cung cấp các dịch vụ chuyên nghiệp. Agency thường có đội ngũ chuyên gia và nhân viên có kỹ năng và kiến thức chuyên sâu trong lĩnh vực của mình. Các dịch vụ mà agency cung cấp có thể bao gồm quảng cáo truyền thông, thiết kế đồ họa, phát triển web, truyền thông xã hội, tiếp thị số, tư vấn chiến lược kinh doanh, và nhiều hơn nữa.
Ví dụ: WPP Group, Publics Groupe, Omnicom Group,…
#9. Privacy
Mô hình sản xuất kinh doanh Privacy là một hình thức kinh doanh tập trung vào việc bảo vệ quyền riêng tư và bảo mật thông tin cá nhân của khách hàng. Mục tiêu của mô hình này là tạo ra sản phẩm và dịch vụ nhằm giúp người dùng duy trì sự riêng tư trực tuyến, kiểm soát thông tin cá nhân của mình.
Trong mô hình này, các công ty thường tập trung vào phát triển công nghệ và các giải pháp bảo mật thông tin cá nhân. Một số công việc phổ biến của Privacy là phát triển phần mềm bảo mật, công nghệ mã hóa, công cụ quản lý quyền riêng tư, các giải pháp bảo mật mạng,…
Ví dụ: DuckDuckGo, ProtonMail, Signal, Brave,…
#10. Freemium
Mô hình kinh doanh Freemium là nơi mà sản phẩm/dịch vụ được cung cấp miễn phí cho người dùng, trong khi đó, các tính năng và tài nguyên mở rộng có sẵn sẽ được tích hợp trong phiên bản trả phí. Freemium” là sự kết hợp từ hai từ “miễn phí” (free) và “mở rộng” (premium).
Mô hình Freemium thường được sử dụng trong lĩnh vực công nghệ số, ứng dụng di động, phần mềm, dịch vụ trực tuyến,… Người dùng có thể sử dụng sản phẩm/dịch vụ cơ bản mà không phải trả bất kỳ chi phí nào, trong khi những tính năng cao cấp, bổ sung hoặc nâng cao có sẵn cho người dùng trả phí.
Ví dụ: Linkedln, Evernote, Dropbox, Spotify,…
Tóm lại, việc lựa chọn và áp dụng mô hình kinh doanh phù hợp là một yếu tố quan trọng để đạt được sự thành công và sự tồn tại trong môi trường kinh doanh ngày nay.
Tino Group hy vọng bài viết trên đã góp phần giúp bạn nhìn nhận rõ nét hơn về các mô hình sản xuất kinh doanh hiện nay. Chúc bạn sớm lựa chọn được mô hình kinh doanh phù hợp với mục tiêu và định hướng của mình nhé!
Những câu hỏi thường gặp
Mô hình sản xuất kinh doanh có phải mô hình doanh thu không?
Câu trả lời là: “Không!”. Mô hình sản xuất kinh doanh được biết đến như một quy trình với nhiều công đoạn. Trong khi đó, mô hình doanh thu chỉ là một khâu ở trong quy trình đó, phụ thuộc vào cách tạo ra dòng tiền cho doanh nghiệp.
Yếu tố nào ảnh hưởng đến mô hình sản xuất kinh doanh?
Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến mô hình sản xuất kinh doanh, như khách hàng, hoạt động chính, nguồn tài nguyên, đối tác tiềm năng, kênh phân phối, cơ cấu chi phí,…
Mô hình sản xuất kinh doanh nào chưa có tại Việt Nam?
Một số mô hình sản xuất kinh doanh khá tiềm năng nhưng chưa có mặt tại Việt Nam là:
- Mô hình lưu động.
- Mô hình khách sạn chăm sóc thú cưng.
- Mô hình đấu giá cao nhất.
Có phải doanh nghiệp nào cũng cần mô hình sản xuất kinh doanh không?
Đúng vậy! Dù là doanh nghiệp nhỏ, lớn hay tập đoàn, bạn cũng cần phải có mô hình sản xuất kinh doanh phù hợp.
