Một trong những nỗi sợ lớn nhất trong hệ thống thông tin là Vulnerability – lỗ hổng bảo mật. Đây chính là “điểm yếu” mà các hacker lợi dụng để xâm nhập dữ liệu trái phép hoặc khai thác thông tin phi pháp. Vậy thực chất Vulnerability là gì? Tấn công lỗ hổng bảo mật nguy hiểm như thế nào? Có bao nhiêu loại Vulnerability phổ biến? Câu trả lời về Vulnerability sẽ được Tino Group giải đáp chi tiết qua bài viết dưới đây!
Tìm hiểu tổng quan về Vulnerability
Vulnerability là gì?
Vulnerability (Lỗ hổng bảo mật) là một lỗ hổng hoặc điểm yếu trong hệ thống, quy trình hoặc môi trường thông tin. Từ lỗ hổng này, hacker/tin tặc có thể tấn công, tác động xấu đến thông tin, dữ liệu nhạy cảm của người dùng. Về bản chất, Vulnerability chính là “yếu điểm” của hệ thống, tạo ra lỗ hổng để hacker tiếp cận, xâm nhập, tấn công và khai thác thông tin trái phép.
Thông thường Vulnerability sẽ xuất hiện trong các phần mềm, cấu hình hệ thống, mạng, quy trình kinh doanh. Vì vậy, việc hiểu Vulnerability là gì cũng như duy trì tính bảo mật, ổn định của hệ thống là điều tất yếu mà mọi người dùng công nghệ phải nắm bắt.
Vì sao phải quan tâm đến Vulnerability?
Rủi ro bảo mật
Vulnerability là nguyên nhân chính khiến hệ thống thông tin của người dùng trở nên lỏng lẻo. Những tên tội phạm mạng có thể “đánh hơi” các Vulnerability trên phần mềm hoặc cấu hình hệ thống mạng của người dùng để tấn công. Từ các lỗ hổng, hackers sẽ truy cập, chỉnh sửa hoặc đánh cắp những dữ liệu quan trọng. Thực trạng này có thể gây thiệt hại về tài sản, danh tiếng và uy tín của người dùng.
Bảo vệ dữ liệu cá nhân
Những Vulnerability có thể làm lộ thông tin cá nhân của người dùng, như tên, địa chỉ, số điện thoại, tài khoản ngân hàng,… Đặc biệt, trong bối cảnh công nghệ số, mỗi người dùng phải tự có ý thức bảo vệ dữ liệu cá nhân của mình. Vậy nên, bạn phải có kiến thức nhất định về Vulnerability để tự bảo vệ mình tránh khỏi những rủi ro không mong muốn.
Tiêu chuẩn an toàn
Hệ thống thông tin có thể “suy giảm miễn dịch” nếu xuất hiện quá nhiều Vulnerability. Không những thế, khả năng hoạt động của hệ thống cũng bị ảnh hưởng do các lỗ hổng. Đối với các tổ chức, doanh nghiệp, việc duy trì những tiêu chuẩn an toàn là hoạt động tất yếu. Nếu biết cách tránh khỏi lỗ hổng bảo mật, doanh nghiệp mới có thể đảm bảo sự ổn định, tránh gặp phải những sự cố tiêu cực.
Tuân thủ quy định
Một số lĩnh vực như y tế, ngân hàng, công nghệ thông tin,…, đòi hỏi phải tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn về bảo mật Vulnerability. Có thể nói, bảo mật thông tin chính là yếu tố quan trọng trong việc đáp ứng những tiêu chuẩn như SOX (Sarbanes-Oxley Act) và PCI-DSS (Payment Card Industry Data Security Standard).
Thiệt hại tài chính
Vulnerability cũng là khởi nguồn của các cuộc tấn công, mất dữ liệu và làm gián đoạn hoạt động. Việc này có thể gây thiệt hại cho nguồn tài chính của doanh nghiệp hoặc người dùng cá nhân. Chính vì thế, đầu tư vào việc phát hiện và vá lỗ hổng bảo mật chính là giải pháp để người dùng giảm thiểu rủi ro về mặt kinh tế, tiết kiệm chi phí phục hồi sau cuộc tấn công.
Nguyên nhân dẫn đến Vulnerability
Trên thực tế, có rất nhiều nguyên nhân tạo ra Vulnerability. Đó có thể là quá trình cấp quyền đối với người dùng hoặc cho phép người lạ được quyền truy cập vào hệ thống. Đồng thời, Vulnerability còn tồn tại ngay tại các hệ điều hành quen thuộc như Windows NT, UNIX, Windows XP, modem, thiết bị router, hệ databases, ứng dụng Word Processing,…
Bên cạnh lỗi hệ thống, kỹ thuật, khả năng bảo mật, cấu hình, trình độ chuyên môn của người lập trình, nguyên nhân dẫn đến Vulnerability còn do sự thiếu hiểu biết của người dùng về tấn công lỗ hổng.
Điểm danh 7 lỗ hổng bảo mật phổ biến hiện nay
#1. SQL Injection
Lỗ hổng bảo mật SQL Injection là cách thức tấn công mà hacker chèn các đoạn mã SQL độc hại vào những câu truy vấn SQL. Đây là những câu truy vấn do chính ứng dụng web thực thi.
Khi ứng dụng không xử lý đầu vào của người dùng đúng cách hoặc không kiểm tra và sửa các ký tự đặc biệt, hacker có thể thực hiện các hoạt động trái phép, như đọc, sửa đổi hoặc xóa dữ liệu trong cơ sở dữ liệu nhạy cảm. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến việc rò rỉ thông tin, vi phạm quyền riêng tư hoặc thậm chí là kiểm soát toàn bộ ứng dụng web.
#2. Buffer Overflow
Buffer Overflow là tình huống xảy ra khi một chương trình không kiểm soát được lượng dữ liệu được ghi vào bộ đệm (buffer), dẫn đến việc ghi quá kích thước của bộ đệm và ghi đè lên vùng nhớ liền kề. Khi điều này xảy ra, tin tặc có thể tận dụng lỗ hổng để thực hiện các cuộc tấn công và thực hiện mã độc, ghi đè lên địa chỉ trở về, hoặc thực hiện các hành động không mong muốn khác trong chương trình bị “tổn thương”.
Buffer Overflow là một trong những lỗ hổng bảo mật phổ biến và nguy hiểm, có thể dẫn đến việc kiểm soát toàn bộ hệ thống hoặc thực hiện các hành động đánh cắp thông tin. Để ngăn chặn lỗ hổng này, bạn cần kiểm tra kỹ lưỡng đầu vào và đảm bảo giới hạn kích thước bộ đệm.
#3. Directory Traversal
Directory Traversal là một lỗ hổng phát sinh khi ứng dụng web không kiểm tra đúng các đường dẫn tương đối hoặc tuyệt đối được sử dụng để truy cập tập tin hoặc thư mục trên hệ thống máy chủ. Kẻ tấn công có thể sử dụng lỗ hổng này để truy cập, đọc, hoặc ghi các tập tin nhạy cảm, bao gồm cả mã nguồn ứng dụng, thông tin đăng nhập hoặc các dữ liệu quan trọng khác trên máy chủ.
Thông thường, kẻ tấn công sẽ sử dụng các ký tự đặc biệt hoặc kỹ thuật mã hóa URL để điều hướng đến các thư mục hoặc tập tin mà họ không được phép truy cập thông qua giao diện web của ứng dụng. Điều này có thể dẫn đến việc tiết lộ thông tin nhạy cảm hoặc thực thi mã độc hại trên máy chủ.
Để ngăn chặn lỗ hổng Directory Traversal, các lập trình viên cần kiểm tra và xác thực đúng các đường dẫn được cung cấp bởi người dùng, áp dụng những biện pháp bảo vệ như kiểm tra phạm vi truy cập, hạn chế quyền truy cập tập tin, sử dụng các hàm an toàn để xử lý đường dẫn.
#4. Cross-site Scripting
Cross-site Scripting (XSS) là một loại tấn công trong lĩnh vực phần mềm, nơi kẻ tấn công chèn mã độc (script) độc hại vào trang web hoặc ứng dụng web mà người dùng truy cập.
Khi người dùng truy cập vào trang web bị tấn công, mã độc sẽ được thực thi trên trình duyệt của người dùng, cho phép kẻ tấn công thực hiện các hành động độc hại như đánh cắp thông tin người dùng, thay đổi nội dung trang web hoặc thậm chí kiểm soát tài khoản người dùng.
XSS có thể xảy ra khi ứng dụng web không đánh giá và xử lý đúng cách dữ liệu đầu vào từ người dùng, cho phép các ký tự đặc biệt và mã độc được chèn vào trang web. Để ngăn chặn XSS, bạn có thể áp dụng các biện pháp như kiểm tra và lọc đầu vào người dùng, mã hóa dữ liệu, sử dụng các thư viện bảo mật được hỗ trợ.
#5. Missing or Broken Authentication
Missing or Broken Authentication chỉ xuất hiện khi hệ thống không đủ bảo mật trong việc xác thực và ủy quyền người dùng. Điều này có thể cho phép kẻ tấn công truy cập trái phép vào tài khoản người dùng hoặc tự ý kiểm soát nhiều hoạt động khác nhau. Lỗ hổng này có thể xảy ra khi hệ thống không thực hiện xác thực đúng cách, không sử dụng cơ chế ủy quyền phù hợp, hoặc sử dụng các phương pháp xác thực yếu. Điều này có thể dẫn đến việc tấn công như đánh cắp thông tin người dùng, thay đổi dữ liệu hoặc tiến hành các hoạt động xấu khác trên hệ thống.
#6. Broken Access Control
Broken Access Control là một vấn đề trong lĩnh vực bảo mật phần mềm, nơi các hệ thống không kiểm soát và hạn chế quyền truy cập của người dùng một cách chính xác. Khi lỗ hổng này xuất, người dùng có thể tiếp cận và thực hiện những hoạt động mà họ không được phép hoặc vượt qua phạm vi quyền truy cập của mình. Tình trạng này sẽ cho phép kẻ tấn công xâm nhập vào hệ thống, truy cập dữ liệu nhạy cảm, thực hiện thao tác không hợp lệ hoặc thay đổi các cài đặt quan trọng. Broken Access Control có thể xảy ra khi thiết kế, triển khai hoặc cấu hình hệ thống không đảm bảo đúng các nguyên tắc quản lý quyền truy cập hoặc không áp dụng các biện pháp kiểm soát thích hợp.
#7. Injection Flaw
Đây là một lỗ hổng bảo mật bắt nguồn từ việc lọc các input không đáng tin cậy. Injection Flaw có thể xảy ra khi người dùng chuyển dữ liệu chưa được lọc đến server SQL (SQL Injection), trình duyệt (XSS), LDAP server (LDAP Injection) hoặc bất kỳ nơi đâu. Điểm quan trọng là các hacker có thể inject lệnh vào những thư mục thực để đánh cắp dữ liệu của người dùng. Thậm chí, chúng còn có thể chiếm quyền điều khiển trình duyệt của client.
5 giải pháp phòng tránh lỗ hổng bảo mật
Cập nhật hệ thống
Để tránh các lỗ hổng bảo mật, điều quan trọng bạn cần làm là cập nhật định kỳ hệ điều hành, phần mềm ứng dụng và các bản vá bảo mật mới nhất. Các nhà cung cấp phần mềm thường cung cấp những bản vá để khắc phục lỗ hổng bảo mật đã được tìm thấy. Việc cập nhật đều đặn giúp đảm bảo rằng hệ thống của bạn không bị tấn công thông qua các lỗ hổng công khai.
Sử dụng phần mềm bảo mật
Cài đặt và duy trì phần mềm diệt virus, tường lửa và các công cụ bảo mật khác để ngăn chặn, phát hiện những mối đe dọa. Phần mềm diệt virus giúp phát hiện và loại bỏ các phần mềm độc hại trên hệ thống của bạn. Trong khi đó, tường lửa giúp ngăn chặn các kết nối không ủy quyền và tấn công từ bên ngoài.
Mạng riêng ảo (VPN)
Khi truy cập vào mạng công cộng hoặc làm việc từ xa, sử dụng mạng riêng ảo (VPN) để tạo ra một kết nối mã hóa giữa máy tính của bạn và mạng đích. VPN giúp bảo mật thông tin cá nhân và ngăn chặn các kẻ xâm nhập hoặc người lạ nghe trộm trên mạng.
Mật khẩu mạnh
Sử dụng mật khẩu mạnh cho mỗi tài khoản của bạn cũng là cách phòng tránh lỗ hổng bảo mật hiệu quả. Mật khẩu nên có độ dài tối thiểu từ 8 ký tự, bao gồm chữ hoa, chữ thường, chữ số và ký tự đặc biệt. Tránh sử dụng các mật khẩu dễ đoán hoặc thông tin cá nhân như tên, ngày sinh, địa chỉ, số điện thoại. Đặc biệt, bạn không nên sử dụng mật khẩu giống nhau cho nhiều tài khoản.
Xác thực hai yếu tố
Kích hoạt xác thực hai yếu tố (2FA) cho tài khoản của bạn sẽ giúp ngăn chặn tình trạng bị tấn công lỗ hổng. 2FA yêu cầu một phương thức xác thực bổ sung sau khi bạn nhập mật khẩu, chẳng hạn như mã OTP (một lần sử dụng), mã thông báo gửi qua điện thoại di động hoặc thông tin sinh trắc học.
Nhìn chung, Vulnerability là một mối nguy hại lớn đối với người dùng trong bối cảnh công nghệ số. Yếu tố này có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến bảo mật thông tin, dữ liệu của người dùng. Tino Group hy vọng bài viết trên sẽ là nguồn tham khảo hữu ích giúp bạn hiểu rõ Vulnerability là gì cũng như các lỗ hổng bảo mật thường gặp. Hãy tiếp tục đón đọc những bài viết hay và thú vị của Tino Group bạn nhé!
Những câu hỏi thường gặp
Vulnerability Assessment và Penetration Testing khác nhau như thế nào?
Vulnerability Assessment là quá trình xác định và đánh giá các Vulnerability trong hệ thống. Trong khi đó, Penetration Testing là việc kiểm tra và khai thác các Vulnerability để xác định khả năng tấn công vào hệ thống.
Xác định các Vulnerability nghiêm trọng dựa trên tiêu chí nào?
Để xác định các Vulnerability nghiêm trọng, bạn thể áp dụng các tiêu chí như mức độ nguy hiểm, khả năng khai thác, tầm ảnh hưởng và phần trăm tấn công có thể xảy ra.
Làm thế nào theo dõi và cập nhật các Vulnerability mới xuất hiện?
Để theo dõi và cập nhật các Vulnerability mới xuất hiện, bạn có thể sử dụng các dịch vụ thông báo. Đồng thời, bạn cũng nên theo dõi thông báo từ nhà sản xuất phần mềm, các nguồn tin bảo mật và sử dụng công cụ tự động quét Vulnerability.
Vulnerability Management và Risk Management có mối quan hệ như thế nào?
Vulnerability Management và Risk Management có quan hệ chặt chẽ với nhau. Vulnerability Management là quá trình xác định, đánh giá và xử lý các lỗ hổng bảo mật trong hệ thống. Còn Risk Management là quá trình xác định và đánh giá các rủi ro tổng thể của một hệ thống.
