Port Scanner là gì? Khám phá thông tin chi tiết về công cụ quét cổng mạng

Trước tốc độ phát triển không ngừng của công nghệ, việc bảo vệ hệ thống mạng khỏi các mối đe dọa và xâm nhập đã trở thành nhu cầu tất yếu. Và Port Scanner chính là một trong những giải pháp giúp bạn giải quyết những khó khăn ấy. Vậy Port Scanner là gì? Hoạt động ra sao? Vì sao nên vận hành Port Scanner? Mời bạn cùng Tino Group tìm hiểu chi tiết về thuật ngữ này qua bài viết dưới đây nhé!

Port Scanner là gì?

Port Scanner (Trình quét cổng) là một công cụ hoặc phần mềm được sử dụng trong lĩnh vực an ninh mạng. Nhiệm vụ của Port Scanner là quét và kiểm tra trạng thái của cổng mạng trên một hệ thống hoặc thiết bị mạng cụ thể.

Mỗi thiết bị mạng, chẳng hạn như máy tính, máy chủ sẽ có nhiều cổng mạng khác nhau. Những cổng này tương ứng với các dịch vụ và ứng dụng cụ thể mà hệ thống cung cấp hoặc sử dụng. Port Scanner cho phép các quản trị mạng, chuyên gia bảo mật hoặc người quan tâm đến an ninh mạng xác định, kiểm tra các cổng mạng đang mở và sẵn sàng hoạt động trên một thiết bị mạng.

Port là gì?

Trong ngữ cảnh mạng máy tính, Port (Cổng) là một khái niệm liên quan đến quá trình truyền thông giữa các ứng dụng và dịch vụ trên những thiết bị mạng, như máy tính hoặc máy chủ. Port là cổng giao tiếp ảo trên thiết bị mạng, cho phép các ứng dụng và dịch vụ trao đổi dữ liệu với nhau qua mạng. Mỗi cổng được xác định bằng một số nguyên trong khoảng từ 0 – 65535, chia thành các phạm vi sau:

Khi bạn sử dụng một ứng dụng trên máy tính, như trình duyệt web, ứng dụng đó sẽ sử dụng một cổng cụ thể để trao đổi thông tin với máy chủ web. Ví dụ, khi truy cập một trang web qua HTTP, trình duyệt của bạn sẽ sử dụng cổng 80 để thiết lập kết nối đến máy chủ web. Trong khi đó, nếu truy cập một trang web bảo mật qua HTTPS, cổng 443 sẽ được kích hoạt.

Nguyên lý hoạt động của Port Scanner

Port Scanner hoạt động dựa trên việc gửi các yêu cầu kết nối đến những cổng mạng trên một địa chỉ IP hoặc tập hợp những địa chỉ IP. Sau đó, công cụ này sẽ theo dõi phản hồi từ các cổng để xác định trạng thái của chúng. Port Scanner hoạt động theo 7 bước cụ thể như sau:

Bước 1: Chọn mục tiêu

Người dùng hoặc công cụ Port Scanner xác định địa chỉ IP của thiết bị hoặc hệ thống mạng mà họ muốn quét cổng.

Bước 2: Xác định phạm vi cổng

Người dùng xác định phạm vi các cổng mạng mà họ muốn quét. Có thể là một phạm vi cổng cụ thể hoặc toàn bộ phạm vi từ 0 đến 65535.

Bước 3: Gửi gói tin kết nối

Port Scanner bắt đầu gửi các yêu cầu kết nối (gói tin) đến các cổng mạng trong phạm vi đã xác định. Các gói tin này thường sử dụng các giao thức như TCP (Transmission Control Protocol) hoặc UDP (User Datagram Protocol).

Bước 4: Theo dõi phản hồi

Sau khi gửi gói tin, Port Scanner chờ phản hồi từ các cổng mạng. Phản hồi có thể là một trong ba trạng thái chính:

Bước 5: Xác định trạng thái

Dựa trên các phản hồi từ các cổng, Port Scanner xác định trạng thái của từng cổng mạng trong phạm vi đã quét (mở, đóng hoặc bị chặn).

Bước 6: Hiển thị kết quả

Kết quả của quá trình quét cổng thường được hiển thị cho người dùng dưới dạng danh sách các cổng mạng và trạng thái tương ứng của chúng.

Bước 7: Phân tích và hành động

Dựa trên kết quả quét cổng, người dùng có thể phân tích nguy cơ an ninh, xác định lỗ hổng bảo mật và đưa ra các biện pháp bảo mật phù hợp để bảo vệ hệ thống mạng khỏi các mối đe dọa.

Vai trò của Port Scanner trong an ninh mạng

Phát hiện lỗ hổng bảo mật

Một trong những vai trò quan trọng nhất của Port Scanner là giúp người dùng phát hiện các cổng mạng không cần thiết mở hoặc không được bảo mật đúng cách trên hệ thống. Vì những cổng mở và không được bảo vệ chính là điểm yếu mà hackers có thể tấn công vào hệ thống của bạn. Port Scanner cho phép quản trị viên xác định các lỗ hổng bảo mật tiềm ẩn. Từ đó, họ có thể đưa ra các biện pháp cần thiết để khắc phục.

Phân tích nguy cơ an ninh

Port Scanner giúp người dùng phân tích nguy cơ an ninh bằng cách xác định những cổng mạng liên quan đến những dịch vụ không an toàn. Cổng mở liên quan đến những dịch vụ có lỗ hổng bảo mật chính là “cửa ngõ” “mời gọi” các cuộc tấn công mạng. Với sự hỗ trợ của Port Scanner, quản trị viên có thể đưa ra các biện pháp bảo mật hiệu quả để ngăn chặn các cuộc tấn công tiềm ẩn.

Kiểm tra chất lượng dịch vụ

Port Scanner giúp người dùng kiểm tra chất lượng và tính sẵn sàng của các dịch vụ mạng. Người quản trị có thể quét và kiểm tra trạng thái của các cổng mạng để đảm bảo những dịch vụ đang hoạt động đúng cách, đáp ứng đúng mong đợi của người dùng.

Đánh giá cấu hình mạng

Port Scanner giúp người dùng đánh giá tổng quan về cấu hình mạng và trạng thái của các cổng mạng trên hệ thống. Đây là cách giúp người dùng giảm khả năng bị đánh cắp thông tin hoặc tấn công mạng.

5 loại Port Scanner phổ biến

Hiện tại, có rất nhiều loại hình Port Scanner được phát triển để thực hiện việc quét và kiểm tra trạng thái cổng mạng. Mỗi loại hình Port Scanner đều sử dụng các phương pháp và giao thức khác nhau để hoạt động.

TCP Port Scanner

TCP (Transmission Control Protocol) Port Scanner là loại quét phổ biến nhất. Loại quét này sử dụng giao thức TCP để kiểm tra trạng thái của các cổng mạng. Cách hoạt động của TCP Port Scanner là gửi những yêu cầu kết nối TCP đến các cổng mạng và theo dõi phản hồi từ hệ thống. Cổng mạng có thể ở 1 trong 3 trạng thái: mở (open), đóng (closed) hoặc bị chặn (filtered). TCP Port Scanner thường chậm hơn so với các loại khác nhưng kết quả cho ra rất chính xác.

UDP Port Scanner

UDP (User Datagram Protocol) Port Scanner sử dụng giao thức UDP để kiểm tra các cổng mạng. UDP là giao thức không đảm bảo việc truyền tải dữ liệu như TCP. Vậy nên, việc kiểm tra trạng thái của các cổng UDP thường khó khăn hơn. UDP Port Scanner gửi các gói tin đến các cổng mạng và dựa vào phản hồi từ hệ thống để xác định trạng thái của cổng. Loại quét này thường nhanh hơn TCP Port Scanner nhưng không chính xác bằng.

SYN/ACK Scanner

Loại quét này tập trung vào việc kiểm tra xem một cổng cụ thể có mở hay không bằng cách sử dụng gói tin SYN (Synchronize) và theo dõi phản hồi SYN/ACK (Synchronize/Acknowledge) từ hệ thống đích. Quá trình này giúp xác định trạng thái của cổng mạng một cách nhanh chóng.

XMAS Scanner

XMAS Scanner là loại quét cổng có khả năng gửi một loạt các gói tin không bình thường đến hệ thống đích. Thông qua đó, người dùng có thể kiểm tra trạng thái của những cổng ấy. “XMAS” đề cập đến việc gửi các cờ TCP không chuẩn, bao gồm cờ URG (Urgent), PSH (Push) và FIN (Finish). Loại quét này thường được sử dụng để kiểm tra các lỗ hổng và trạng thái của các cổng mạng trong môi trường bảo mật.

ACK Scanner

ACK (Acknowledgment) Scanner sử dụng các gói tin ACK để kiểm tra trạng thái của các cổng mạng. ACK là một cờ trong giao thức TCP được sử dụng để xác nhận các gói tin đã nhận. Thay vì xác định cổng mở, ACK Scanner sẽ tập trung vào việc kiểm tra xem một cổng cụ thể có hoặc không phản hồi ACK. Tính năng này giúp người dùng xác định một hệ thống có chặn hoặc chấp nhận các kết nối mới không.

Lưu ý: Trong Port Scanner và giao thức TCP (Transmission Control Protocol), “cờ” hay “flag” là một thành phần quan trọng của các gói tin mạng. Cờ được dùng để điều khiển và thực hiện những chức năng cụ thể trong quá trình truyền tải dữ liệu, thiết lập kết nối giữa các thiết bị mạng. Các cờ TCP xác định những thao tác cụ thể mà gói tin đang thực hiện.

Trong thế giới mạng phức tạp như hiện nay, sử dụng các Port Scanner là giải pháp tối ưu để bảo vệ người dùng tránh khỏi các cuộc tấn công không mong muốn. Tino Group hy vọng bài viết trên đã phần nào giúp bạn “gỡ rối” kiến thức về Port Scanner. Hãy tiếp tục đồng hành cùng Tino Group để đón đọc những thông tin bổ ích khác bạn nhé!

Những công hỏi thường gặp