Thị phần là gì? Cách xác định thị phần tương đối

Thị phần là gì? Tại sao việc xác định thị phần tương đối trong kinh doanh lại quan trọng? TinoHost sẽ giải đáp cho bạn trong bài viết này.

Thị phần là gì?

Thị phần (tiếng Anh là Market share hay còn được biết đến với tỷ trọng trong thị trường) là phần trăm tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ doanh nghiệp đang chiếm lĩnh trên thị trường.

Ví dụ: Công ty của bạn bán sản phẩm giày dép, tổng thị phần giày dép bán ra là 100 đôi, trong đó bạn bán được 20 đôi giày. Vậy, có thể nói rằng bạn đang chiếm 20% thị phần giày.

Số liệu về thị phần sẽ cho biết doanh nghiệp hoạt động như thế nào so với các đối thủ cạnh tranh. Thông thường, thị trường lớn đồng nghĩa với việc doanh số bán hàng sẽ cao hơn đối thủ cạnh tranh, vì doanh nghiệp có nhiều khách hàng hơn.

Đôi khi, những doanh nghiệp nhỏ hoặc mới vào thị trường sẽ các đối thủ cạnh tranh độc quyền áp đảo. Ví dụ: bạn có thể thấy sự áp đảo của Facebook với các mạng xã hội của Việt Nam như Zalo, Biztime, Gapo, Lotus; sự áp đảo của Google với Cốc Cốc của Việt Nam. Vì thị phần của các doanh nghiệp Việt Nam là quá nhỏ so với những ông lớn.

Vai trò của thị phần

• Thị phần là một số liệu cụ thể giúp doanh nghiệp có thể so sánh được vị trí của mình, so với các đối thủ cạnh tranh cùng ngành/ cùng phân khúc.
• Là thước đo cho thấy mức độ tăng trưởng của doanh nghiệp và chỉ rõ từng phân khúc của các sản phẩm thuộc doanh nghiệp. Từ đó, doanh nghiệp có thể phân bổ nguồn lực hợp lý hơn.
• Mở rộng thị phần sẽ tạo điều kiện phát triển mở rộng của doanh nghiệp và cải thiện được lợi nhuận cho doanh nghiệp.
• Thị phần hỗ trợ doanh nghiệp đưa ra quyết định hợp lý, khi doanh nghiệp mở rộng chiến dịch quảng bá cho một sản phẩm nào đó.

Một số lưu ý trước khi tính thị phần

• Cách xác định thị phần hữu hiệu nhất là nghiên cứu về thị trường ngành. Tuy không thể giúp bạn nghiên cứu thị trường, vì những số liệu đó cũng là một dạng tài sản, tạo ra sự cạnh tranh với các doanh nghiệp khác.
• thị phần là con số đại diện tỉ lệ phần trăm của doanh nghiệp trong với toàn ngành trong một khoản thời gian xác định, ví dụ như theo tháng hoặc theo năm.
• Đơn vị tính của thị phần phải đồng nhất, đồng thời điểm. Ví dụ như so sánh sản lượng đôi giày bán giày doanh nghiệp của bạn so với sản lượng đôi giày bán được của đối thủ (đồng đơn vị), trong tháng 5 (cùng một khoản thời gian).

Tất cả những số liệu nên chính xác hoặc tương đối chính xác, để doanh nghiệp có thể nhận định chính xác nhất về quy mô của doanh nghiệp so với ngành, và của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh.

Cách tính thị phần so với thị trường

Ý nghĩa của việc thị phần doanh nghiệp so với thị trường

Việc so sánh thị phần của doanh nghiệp với thị phần của ngành cho thấy được quy mô, vị trí của doanh nghiệp trên thị trường.

Công thức tính thị phần so với thị trường

Công thức tính thị phần so với thị trường dựa trên doanh thu

Thị phần của doanh nghiệp = (Tổng doanh thu của doanh nghiệp/ tổng doanh thu ngành) x100.

Công thức tính thị phần so với thị trường dựa trên sản phẩm

Thị phần của doanh nghiệp = (Tổng sản phẩm bán ra của doanh nghiệp/ tổng sản phẩm bán ra ngành) x100.

Cách tính tính thị phần tương đối

Ý nghĩa việc tính thị phần tương đối

Thị phần tương đối thể hiện quy mô và lợi thế của doanh nghiệp so với những đối thủ. Khi tính ra được thị phần của doanh nghiệp so với đối thủ, các nhà điều hành có thể vạch ra được những chiến lược phù hợp để cạnh tranh, mở rộng thị phần.

Công thức tính thị phần tương đối

Công thức tính thị phần tương đối dựa trên doanh thu

Thị phần tương đối của doanh nghiệp = Tổng doanh thu của doanh nghiệp / tổng doanh thu của đối thủ cạnh tranh

Công thức tính thị phần tương đối dựa trên sản phẩm

Thị phần tương đối của doanh nghiệp = Tổng sản phẩm bán ra của doanh nghiệp / tổng sản phẩm bán ra của đối thủ cạnh tranh

So sánh lợi thế cạnh tranh

Từ chỉ số trên, bạn có thể đem ra so sánh được:

• Nếu thị phần tương đối doanh nghiệp của bạn > 1, tức là doanh nghiệp của bạn đang có lợi thế cạnh tranh mạnh hơn so với đối thủ.
• Nếu thị phần tương đối doanh nghiệp của bạn < 1, tức là doanh nghiệp của bạn đang có lợi thế cạnh tranh bất lợi hơn so với đối thủ.
• Nếu thị phần tương đối doanh nghiệp của bạn = 1, tức là doanh nghiệp của bạn đang có lợi thế cạnh tranh ngang bằng với đối thủ.

Ví dụ và tính thị phần

Thị phần của Google

Bạn có thể tham khảo hình ảnh về thị phần của Google phổ biến như thế nào trên các công cụ tìm kiếm.

Như bạn có thể thấy ở trên, Google chiếm đến 92,18% trên tổng số các công cụ tìm kiếm, và đơn vị được tính theo tháng, cụ thể là tháng 5/2021 vừa qua. Vì vậy có thể nói rằng Google là công cụ tìm kiếm phổ biến nhất thế giới.

Ở vị trí thứ 2 là Bing, công cụ tìm kiếm này chỉ chiếm 2,27% thị trường, cho thấy rằng mức độ áp đảo của Google, khi sử dụng công thức tính thị phần tương đối, ta sẽ thấy mức độ chênh lệch giữa top 1 và top 2 lên đến hơn 40 lần!

Thị phần của Samsung

Nhìn vào biểu đồ bên dưới, bạn sẽ thấy được sự sít sao giữa Samsung, một hãng sản xuất thiết bị di động của Hàn Quốc, và Apple, một nhà sản xuất thiết bị di động đến từ Mỹ. Đang nằm ở top 1 và 2 của bản số liệu trong tháng 5/2021. Nhưng chúng ta sẽ so sánh thị phần của 4 hãng sản xuất thiết bị di động khác còn lại là Xiaomi, Huawei, Oppo và Vivo.

Như bạn thấy, nếu đem so sánh thị trường chiếm được của Vivo so với tổng thị trường là 4.11%, một con số rất nhỏ! Và điều này liệu có làm cho họ trở nên lép vế so với hai ông lớn là Samsung và Apple hay không? Câu trả lời khả năng cao là không, vì đối thủ trực tiếp cạnh tranh với họ là Oppo.

Thế nên, việc so sánh toàn cảnh giữa thị phần của bạn và thị phần ngành không phải là vấn đề quá lớn. Quan trọng hơn, bạn có thể thấy được và đánh giá được đối thủ trực tiếp của bạn trên thị trường mới quan trọng.

Áp dụng mô hình BCG để xác định thị phần tăng trưởng

Ma trận Boston hay ma trận BCG là một ma trận được thiết giúp các doanh nghiệp xem xét cơ hội tăng trưởng bằng chỉ số thị phần. Kết quả sau khi sử dụng ma trận, sẽ giúp doanh nghiệp quyết định tiếp tục đầu tư hay ngừng phát triển sản phẩm đó.

Ma trận được chia ra thành 4 phần: Ngôi sao, con bò sữa, dấu chấm hỏi và con chó.

Ngôi sao

Sản phẩm đang có thị phần tốt, mở rộng và ngành đang tăng trưởng mạnh.

Doanh nghiệp nên tiếp tục đầu tư và marketing vì sản phẩm đang có khả năng tăng trưởng tốt.

Con bò sữa

Sản phẩm có thị phần nhất định trong ngành và ngành đang tăng trưởng đều.

Đây là khu vực mong muốn của rất nhiều doanh nghiệp, vì khi ở khu vực này, doanh nghiệp đang nắm một thị phần với mức lợi nhuận đều.

Dấu hỏi chấm

Sản phẩm có thị phần chưa biết trong ngành có mức độ tăng trưởng cao.

Có thể sản phẩm của doanh nghiệp là một sản phẩm mới, có tiềm năng trong thị trường phát triển mạnh. Tuy nhiên vẫn chưa xác định được thị phần tương lai.

Con chó

Sản phẩm có thị phần nhỏ và ngành đang tuột dốc.

Thị trường không còn tiềm năng và không mang lại nhiều lợi nhuận cho doanh nghiệp.

Video hướng dẫn áp dụng ma trận BCG bạn có thể tham khảo video này của trường Đại học Mở.

Qua bài viết, chắc rằng bạn đã hiểu được hơn về thị phần là gì, cũng như cách xác định thị phần và tại sao thị phần lại quan trọng đến thế. TinoHost chúc doanh nghiệp của bạn mở rộng một cách vững chãi và chiếm được thị phần rộng mở hơn!

Những câu hỏi thường gặp về thị phần