STEAM là gì? Ảnh hướng đến sự phát triển của trẻ nhỏ như thế nào?

Nhận thức được tầm quan trọng của trẻ em đối với tương lai của đất nước, rất nhiều phương pháp giáo dục đã ra đời để định hướng phát triển trẻ theo cách hiệu quả nhất. Một trong số đó là STEAM – phương pháp giáo dục đang được áp dụng ở nhiều quốc gia trên thế giới. Trong bài viết hôm nay, các bạn hãy cùng Tino Group tìm hiểu cụ thể STEAM là gì cũng như lợi ích của phương pháp STEAM đối với sự phát triển của trẻ nhỏ như thế nào?

Đôi nét về STEAM

STEAM là gì?

STEAM là một phương pháp giảng dạy tích hợp nhằm khơi dậy niềm hứng thú với nghệ thuật và khoa học ở trẻ em ngay từ khi còn nhỏ. Tên gọi STEAM sự kết hợp các bộ môn gồm: Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật), Art (Nghệ thuật) và Mathematics (Toán học). Các môn này giống nhau ở chỗ chúng đều liên quan đến các quá trình sáng tạo.

Trái ngược với các mô hình giảng dạy truyền thống, các nhà giáo dục sử dụng STEAM để kết hợp các bộ môn từ nhiều lĩnh vực, giúp trẻ nhỏ rèn luyện tư duy đa chiều, hiểu rõ bản chất vấn đề và dễ dàng ứng dụng được kiến thức vào thực tế dựa trên những điều mắt thấy – tai nghe – tay chạm. Thông qua cách tiếp cận toàn diện này, trẻ em có thể tập luyện cả hai bên não cùng một lúc.

Việc giảng dạy các kỹ năng phù hợp sẽ chuẩn bị cho trẻ nhỏ trở thành những nhân tài trong một thế giới không ngừng phát triển. Điều đó không chỉ mang lại lợi ích cho tương lai của trẻ mà còn cho tương lai của đất nước.

STEAM và STEM có gì khác nhau?

STEM là tiền thân của STEAM. Đến năm 2006, một giáo viên kỹ thuật và công nghệ có tên Georgette Yakman được ghi nhận là người đã nâng cấp lên STEAM bằng cách thêm vào bộ môn nghệ thuật (Art).

Không chỉ đơn thuần là bổ sung thêm một môn học vào STEM, sự thay đổi này là một mảnh ghép quan trọng giúp phương pháp STEAM dễ dàng phát triển tư duy và não bộ của trẻ trên nhiều khía cạnh. Các em sẽ tự tin phát biểu ý kiến và suy nghĩ của mình cho mọi người cùng biết để họ đánh giá.

Hướng đến khả năng sáng tạo tự nhiên thông qua các bài giảng có áp dụng thực tế, các mô hình robot cũng được sử dụng vào buổi học giúp trẻ tiếp cận kiến thức theo cách.

Ngay từ nhỏ, trẻ đã có thể áp dụng phương pháp này, tạo nên hứng thú với việc học.

Các kỹ năng được dạy trong phương pháp STEAM

Kỹ năng khoa học

STEAM liên kết các cơ sở lý luận như khái niệm, nguyên lý, cơ sở khoa học…đã được học trên sách vở để vận dụng và giải quyết những vấn đề trong thực tiễn.

Kỹ năng công nghệ

STEAM mang đến cho trẻ nhỏ sự nhận thức về công nghệ, khả năng sử dụng những thiết bị từ đơn giản đến phức tạp để giúp trẻ hiểu được rằng: tất cả những vật dụng có thể thay đổi thế giới tự nhiên và phục vụ nhu cầu hoạt động của con người đều được coi là công nghệ.

Kỹ năng kỹ thuật

Những kiến thức kỹ thuật của STEAM giúp trẻ hiểu được quy trình sản xuất ra một đối tượng cụ thể. Bên cạnh đó, sự tỉ mỉ và khéo léo cũng được rèn luyện khi học sinh được tiếp cận với thiết bị – máy móc kỹ thuật trong thực tế.

Kỹ năng toán học

Kỹ năng toán học được xem là nền tảng trong 5 môn học của STEAM. Việc hình thành tư duy toán học từ sớm có thể giúp trẻ rèn luyện sự thông minh, khả năng lập luận, phân tích và sáng tạo.

Nghệ thuật

Nghệ thuật là mảnh ghép tạo nên sự hoàn chỉnh trong mô hình giáo dục STEAM. Việc tích hợp nghệ thuật đóng vai trò quan trọng giúp trẻ rèn luyện và khám phá nhiều khía cạnh trong cuộc sống.

Lợi ích của phương pháp STEAM đối với giáo dục

Nâng cao khả năng sáng tạo

Sự sáng tạo là trung tâm của phương pháp giáo dục STEAM. Những kiến thức được học trên lý thuyết cùng với các buổi thí nghiệm ở nhiều lĩnh vực khác nhau sẽ giúp trẻ khơi dậy sự tò mò, đưa ra những ý tưởng sáng tạo, độc đáo và phát triển tư duy.

Kỹ năng giải quyết vấn đề

Thầy cô sẽ đóng vai trò chủ chủ đạo trong việc giúp trẻ tìm ra phương pháp giải quyết vấn đề một cách thông minh và hiệu quả thông qua quá trình phân tích và lên kế hoạch để giải quyết chúng.

Tăng cường sự hợp tác nhóm và phát triển kỹ năng giao tiếp

Phương pháp STEAM sẽ dạy cho trẻ em tầm quan trọng của làm việc nhóm và cách để một tập thể cùng nhau đạt được mục tiêu chung.

Mặt khác, giao tiếp luôn được xem kỹ năng cực kỳ quan trọng trong số các kỹ năng sống. Sở hữu khả năng thảo luận, truyền đạt những vẫn phức tạp cho người khác là chìa khóa để đạt được thành công trong cuộc sống. Cùng với các hoạt động nhóm, STEAM sẽ thúc đẩy sự lắng nghe, tích cực và cởi mở cho các em. Điều đó sẽ giúp ích rất nhiều trong môi trường làm việc sau này.

Áp dụng kiến thức vào thực tế

Phương pháp học truyền thống chỉ giúp trẻ có điểm số cao khi học tại trường nhưng đôi khi không áp dụng tốt vào thực tiễn. Đây cũng là điểm quan trọng mà STEAM đã khắc phục được, đồng thời cũng là mục tiêu chính mà phương pháp giáo dục này luôn hướng tới.

Phương pháp này sẽ giúp trẻ chủ động và hứng thú hơn khi có thể hiểu đồng thời được kiểm chứng những kiến thức mà mình đã được học. Từ đó, trẻ phát triển tư duy và dễ dàng thích ứng với điều kiện thực tiễn.

Biết chấp nhận thất bại và không bao giờ bỏ cuộc

Trong các hoạt động STEAM, trẻ sẽ được học trong một môi trường an toàn, có thể thoải mái thất bại rồi thử lại lần nữa. Phương pháp giáo dục này đề cao giá trị của sự thất bại, giúp trẻ biết coi trọng thất bại và chấp nhận nó như một phần tất yếu của quá trình học. Nhờ vậy, các em sẽ rèn luyện được sự tự tin và tính bền bỉ – các đức tính không thể thiếu để vượt qua những khó khăn sau này.

Luyện tập tư duy phản biện

Các em sẽ được khuyến khích trả lời câu hỏi hoặc giải quyết vấn đề không dựa trên số đông mà phụ thuộc vào việc tích cực tham gia tranh luận để hiểu vấn đề và giải quyết dựa trên logic. Điều này sẽ giúp trẻ luyện tập tính sáng tạo, khả năng phân tích và đánh giá sự việc theo nhiều hướng khác nhau một cách công tâm nhất.

Tiếp cận với công nghệ ngay từ rất sớm

Trong thời đại 4.0, công nghệ đóng vai trò chủ đạo trong đời sống. Vì vậy, trẻ cũng cần được giáo dục, tiếp cận với công nghệ từ sớm. Bằng cách này, các em sẽ thông minh hơn, dễ hòa nhập và sử biết cách dùng linh hoạt các loại thiết bị công nghệ khi cần thiết.

Bên cạnh đó, việc học tập với các thiết bị công nghệ sẽ giúp tăng sự tập trung, dễ tiếp thu, lưu lượng kiến thức cũng được truyền tải hiệu quả hơn.

So sánh phương pháp giáo dục STEAM và Reggio Emilia

Giống nhau

Cả 2 phương pháp đều lấy trẻ em là trung tâm của giáo dục, giúp trẻ phát triển những kỹ năng thiết yếu như kỹ năng tư duy sáng tạo, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng giải quyết vấn đề, …

Các phương pháp giáo dục này đều được thiết kế phù hợp với năng lực của trẻ nhỏ, giúp phát huy tối đa tiềm năng của các bé. Giáo viên giữ vai trò là người bạn đồng hành cùng các em trên hành trình phát triển bản thân.

Khác nhau

Phương pháp STEAM

• Phương pháp này có nguồn gốc từ Hoa Kỳ.
• Chương trình học của STEAM không quá đặt nặng lý thuyết và hướng đến thực hành nhiều hơn. Các em sẽ được ứng dụng kiến thức vào thực tiễn thông qua các hoạt động nghiên cứu, thí nghiệm và chế tạo.
• STEAM tích hợp kiến thức từ nhiều môn học trong quá trình giảng dạy, giúp trẻ có thể hiểu rõ vấn đề một cách toàn diện.

Phương pháp Reggio Emilia

Phương pháp này có nguồn gốc từ Ý.

Chương trình học của Reggio Emilia được xây dựng dựa trên sự lắng nghe và thấu hiểu nhu cầu của mỗi trẻ. Các em có quyền làm chủ việc học tập và phát triển của bản thân.

Với Reggio Emilia, trẻ sẽ học tập kiến thức thông qua việc đặt câu hỏi, chủ động tìm tòi và khám phá môi trường xung quanh. Bên cạnh đó, các em sẽ được tham gia các hoạt động học tập dựa trên sự tự giác, tự nguyện và tâm lý tích cực.

Với mô hình giảng dạy độc đáo, STEAM đang được đánh giá là phương pháp giáo dục hiệu quả nhất hiện nay. Đó cũng cũng là lý do khiến nhiều trường ở các quốc gia bắt đầu nghiên cứu áp dụng phương pháp này vào trong quá trình phát triển tương lai của trẻ nhỏ. Hy vọng qua bài viết trên, bạn sẽ định hướng cho con em mình học tập theo mô hình STEAM nhé!

Những câu hỏi thường gặp