Trong kinh doanh, bên cạnh các cơ hội tuyệt vời đang chờ bạn nắm bắt, luôn chực chờ những rủi ro tiềm ẩn có thể mang đến thất bại cho bạn bất cứ lúc nào. Quản trị rủi ro là một việc rất quan trọng nhằm phân tích, xác định trước các mối đe dọa, hiểm nguy có thể xảy ra với doanh nghiệp để kịp thời có những biện pháp khắc phục và giảm thiểu tác hại. Vậy cụ thể quản trị rủi ro là gì?
Tổng quan về quản trị rủi ro
Quản trị rủi ro là gì?
Quản trị rủi ro là quá trình xác định, phân tích và đề xuất những phương thức xử lý các yếu tố rủi ro đã, đang hoặc có thể xảy ra với các doanh nghiệp trong tương lai. Khái niệm này thường được dùng với nghĩa kiểm soát rủi ro trong các sự kiện ở tương lai, việc biết trước sẽ giúp doanh nghiệp chủ động đề phòng hơn là muốn ứng phó, xử lý sau khi mọi chuyện đã xảy ra.
Rủi ro trong doanh nghiệp thường được hiểu là một tình huống, sự kiện xảy ra có thể gián tiếp hoặc trực tiếp ảnh hưởng đến quá trình vận hành và đạt được mục tiêu đã đề ra của một doanh nghiệp. Những rủi ro này có thể xuất phát từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm sự không chắc chắn về mặt tài chính, trách nhiệm pháp lý, sai sót trong khâu quản lý chiến lược, tai nạn hoặc thiên tai,…
Bên cạnh đó, rủi ro còn có thể đến từ chính doanh nghiệp, liên quan đến một số vấn đề về quản lý, văn hóa doanh nghiệp, chế độ đãi ngộ,… hoặc đến từ sự biến động của kinh tế như xu hướng phát triển, xu hướng tiêu dùng hoặc sự phát triển của công nghệ kỹ thuật.
Những yếu tố có ảnh hưởng đến quản trị rủi ro
- Quy mô của doanh nghiệp
- Năng lực doanh nghiệp đang có
- Cơ cấu hoạt động của doanh nghiệp đơn giản hay phức tạp, tiềm ẩn rủi ro nhiều hay ít.
- Trình độ của cấp quản lý và cấp lãnh đạo.
Mục đích chính của quản trị rủi ro
- Xây dựng một môi trường làm việc an toàn, bảo mật cho tất cả nhân viên và khách hàng.
- Đảm bảo tính ổn định cho các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
- Bảo vệ doanh nghiệp khỏi những biến động kinh tế có hại hoặc rủi ro từ môi trường.
- Ngăn ngừa và giảm thiểu trách nhiệm pháp lý
- Bảo vệ tất cả những người có liên quan và tài sản khỏi bị tổn thất nghiêm trọng.
- Tiết kiệm khoản phí bảo hiểm không cần thiết.
- Xác định rủi ro nào cần được giải quyết trước, rủi ro nào cần giải quyết sau.
Vai trò và lợi ích của quản trị rủi ro đối với doanh nghiệp
Giúp doanh nghiệp có thể đưa ra những chiến lược đúng đắn
Quản trị rủi ro có liên quan trực tiếp đến các chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp và những nhà quản trị sẽ chịu trách nhiệm cho việc này. Nếu có thể dự báo được rủi ro chính xác, nhà quản trị có thể đưa ra những quyết định đúng đắn và hiệu quả hơn nhằm đạt được những mục tiêu đã đề ra.
Giúp chủ động ứng phó đối với những rủi ro chắc chắn sẽ đến
Đối với doanh nghiệp, việc đánh giá và quản lý rủi ro là cách tốt nhất để chuẩn bị cho các tình huống có thể hoặc chắc chắn sẽ xảy ra trong quá trình phát triển và tăng trưởng. Khi rủi ro xảy đến, doanh nghiệp thực hiện quản trị rủi ro tốt sẽ hạn chế rơi vào tình thế bị động.
Hạn chế sử dụng lãng phí ngân sách trong đầu tư
Quản trị rủi ro sẽ chỉ ra chính xác những chi phí phát sinh trong quá trình đầu tư và vận hành doanh nghiệp. Qua đó, doanh nghiệp sẽ có được cái nhìn tổng thể về hoạt động đầu tư, kinh doanh và loại bỏ chi phí không cần thiết.
Là một công cụ hiệu quả trong việc đầu tư kinh doanh
Triển khai thành công hệ thống quản trị rủi ro, đồng nghĩa với việc doanh nghiệp đã sở hữu một công cụ hữu ích, có thể tạo thêm những giá trị kinh doanh và mang về các nguồn doanh thu mới. Ngoài ra, hoạt động quản trị rủi ro cũng giúp tăng tỷ lệ thành công của các dự án mà doanh nghiệp đang đầu tư.
Quy trình quản trị rủi ro cơ bản trong doanh nghiệp
Bước 1: Thiết lập bối cảnh cho các rủi ro
Doanh nghiệp cần dự đoán được tất cả các trường hợp có thể xảy đến trong tương lai. Tại đây cần thiết lập các tiêu chí đánh giá và xác định cấu trúc của phân tích.
Bước 2: Nhận diện rủi ro
Ở bước này, bạn cần tìm hiểu môi trường doanh nghiệp, tìm hiểu thông tin thị trường để xác định chính xác các rủi ro mà doanh nghiệp có thể gặp phải. Sau đó phân loại và sắp xếp chúng theo một danh sách cụ thể.
Bước 3: Phân tích rủi ro
Khi các loại rủi ro cụ thể đã được liệt kê, doanh nghiệp sẽ tiếp tục xác định khả năng xảy ra của chúng cũng như hậu quả mà chúng mang lại. Mục tiêu của phân tích rủi ro là để hiểu rõ hơn về từng trường hợp cụ thể của rủi ro và cách tầm ảnh hưởng của chúng đến các dự án hoặc mục tiêu của công ty.
Bước 4: Đánh giá rủi ro
Sau khi đã xác định được khả năng xảy ra tổng thể của rủi ro cùng với hậu quả tổng thể của nó. Doanh nghiệp cần xem xét và đưa ra quyết định về việc liệu rủi ro có thể chấp nhận được hay không, xác suất xảy ra của từng rủi ro nhằm tìm kiếm những giải pháp khắc phục hiệu quả nhất.
Bước 5: Giảm thiểu rủi ro
Dựa trên kết quả của việc đánh giá rủi ro, các công ty cần lên kế hoạch để giảm thiểu hậu quả bằng cách sử dụng các biện pháp kiểm soát rủi ro cụ thể.
Bước 6: Giám sát rủi ro mới và hiện có
Một phần của kế hoạch giảm thiểu bao gồm việc liên tục theo dõi các rủi ro mới và hiện có để cập nhật cho phù hợp.
Bước 7: Tham khảo ý kiến bên ngoài
Các cổ đông nội bộ và bên ngoài doanh nghiệp cần được tham gia trao đổi và tham vấn ở mỗi bước của quy trình quản lý rủi ro có liên quan đến toàn bộ quy trình.
Những sai lầm khi quản lý rủi ro trong doanh nghiệp
Áp dụng các biến cố trong quá khứ để quản lý rủi ro trong tương lai
Các nhà quản trị rủi ro thường sử dụng những kết quả, nghiên cứu từ những điều đã xảy ra trong quá khứ để áp đặt đến vấn đề hiện tại. Đây là một cách không phải lúc nào cũng chính xác.
Dù chúng có cùng điều kiện, cùng đối tượng nhưng chưa chắc các rủi ro đó đã xảy ra hoàn toàn như nhau và cách giải quyết cũng giống nhau.
Không nghe theo những điều được cho là “không nên”
Những lời khuyên “không nên” thường thiết thực hơn nhiều so với những lời khuyên “nên”. Cũng vì thái độ xem nhẹ lời khuyên cảnh báo những tiêu cực đã khiến các công ty gặp khó khăn khi kiểm soát rủi ro.
Không có câu trả lời chính xác cho những rủi ro
Rủi ro là một yếu tố luôn biến hóa linh hoạt. Vì vậy các giả định, dự đoán về rủi ro cũng phải luôn cập nhật và thay đổi thường xuyên để có thể bao quát hết những vấn đề có thể xảy ra trong nhiều thời điểm.
Ví dụ về quản trị rủi ro tại Vietravel
Vietravel là một công ty du lịch lớn và nổi tiếng ở Việt Nam. Những phương án để họ có thể đối phó với rủi ro trong ngành như sau:
- Rủi ro do tác động bên ngoài: Đây là những rủi ro bất khả kháng thường được các Công ty lữ hành đưa vào trong hợp đồng khi tư vấn với khách hàng. Ví dụ như khủng hoảng chính trị tại Thái Lan năm 2009, 2014 khiến khách hàng không thể về bằng đường hàng không, Vietravel thực hiện phương án đưa về bằng đường bộ tại biên giới…
- Các yếu tố khách quan liên đới: Ví dụ như thời gian xin visa sớm hơn, thời gian trả visa sát giờ bay… làm cho công ty và khách hàng bị động. Việc hạn chế visa tại một số khu vực địa phương dẫn đến việc công ty phải tăng cường thêm khâu rà soát và làm tăng chi phí vận hành bộ máy. Do đó cần phải vấn sâu hơn về visa cho khách hàng.
- Rủi ro do hãng hàng không hủy/hoãn chuyến ảnh hưởng đến lịch trình tour và dịch vụ cung ứng cho khách hàng: Ngoài các chính sách bồi hoàn hỗ trợ của hàng không, Vietravel cũng dự phòng các kịch bản hủy/hoãn nhằm hạn chế tối đa nhất những thiệt hại đã cam kết với khách hàng. Ngoài ra, còn có nhiều rủi ro phát sinh như tắc đường, tai nạn giao thông, phương tiện vận chuyển hư hỏng, mất cắp tài sản…
- Rủi ro từ khách hàng: khách hàng không tuân thủ các quy định về hàng không, an toàn bay, vi phạm pháp luật tại các quốc gia khác hoặc phát sinh bệnh, tai nạn, khách hàng trốn lại… với những rủi ro này, Viettravel sẽ phối hợp cùng chi nhánh của công ty tại điểm đến hoặc với đối tác xử lý kịp thời.
- Rủi ro chủ quan từ nhân viên như không thực hiện đúng quy trình tư vấn hết cho khách hàng các chính sách, quy định, thủ tục: Vietravel đều có các đợt tập huấn hằng năm không chỉ về kiến thức kinh doanh và cả về pháp luật, pháp lý và các kỹ năng khác.
- Bên cạnh đó, thực hiện số hóa quy trình vận hành để đảm bảo không sót các khâu kiểm tra, tái kiểm tra khi cam kết với khách hàng.
- Xây dựng nhiều kịch bản và tình huống giả định đối chiếu thực tế để có các bài học kinh nghiệm rút ra.
Chỉ khi quản trị rủi ro tốt, các doanh nghiệp mới có thể phát triển bền vững. Với những kiến thức bổ ích bài viết đã cung cấp, hy vọng bạn sẽ hiểu rõ hơn về khái niệm quản trị rủi ro và lợi ích mà việc làm mang lại. Chúc bạn có thể áp dụng hiệu quả cho doanh nghiệp của mình nhé!
FAQs về quản trị rủi ro
Ai sẽ là người phụ trách quản trị rủi ro trong doanh nghiệp?
Quản trị rủi ro là một quy trình thường được thực hiện bởi những vị trí cấp cao trong doanh nghiệp. Đó có thể là giám đốc điều hành (CEO), chuyên gia tài chính hay cố vấn nhân sự,…họ sẽ nhìn nhận để xác định những tình huống, vấn đề, rủi ro có thể ảnh hưởng đến doanh nghiệp trong tương lai. Từ đó sẽ đề ra các công tác quản lý, ngăn chặn và hạn chế các mức độ rủi ro để doanh nghiệp hoàn thành mục tiêu của mình.
Quản trị rủi ro có khó khăn gì không?
Một kỹ thuật phân tích rủi ro như tạo mô hình hoặc mô phỏng sẽ yêu cầu thu thập một lượng lớn dữ liệu. Việc thu thập dữ liệu này có thể tốn kém và không được đảm bảo sự tin cậy. Bên cạnh đó, kết quả từ thực tế sẽ phức tạp hơn nhiều so với dữ liệu được phân tích.
Còn khi sử dụng các phần mềm phức tạp, đòi hỏi nhân viên phải được đào tạo có kỹ năng và kiến thức toàn diện để hiểu chính xác các kết quả đó.
Khi phân tích rủi ro cần sử dụng những gì?
- Phân tích báo cáo tài chính: bao gồm các bảng tổng kết tài sản, báo cáo hoạt động kinh doanh sản xuất và các tài liệu có liên quan để xác định được các nguy cơ rủi ro về tài sản, nguồn nhân lực và các trách nhiệm hợp lý.
- Phương pháp lưu đồ: đây phương pháp quan trọng để có thể nhận dạng các rủi ro.
- Thanh tra hiện trường và nghiên cứu rủi ro: Thực hiện quan sát, theo dõi các hoạt động từ việc phân tích đến đánh giá, nhận dạng rủi ro và cuối cùng là biện pháp.
Làm sao để kiểm soát rủi ro hiệu quả?
Áp dụng các biện pháp như:
- Né tránh rủi ro trước khi xảy ra và loại bỏ những nguyên nhân có thể gây ra rủi ro
- Tập trung vào môi trường gây rủi ro, chọn ngân hàng uy tín để mở L/C và bảo hiểm rủi ro.
- Xây dựng kế hoạch để giảm thiểu tổn thất khi rủi ro xảy ra
- Chuyển giao các rủi ro cho các tổ chức khác xử lý
- Đa dạng về thị trường và khách hàng để đề phòng các rủi ro
