Thị trường tiền điện tử đang chứng kiến sự phát triển bùng nổ của các dự án DePIN. Mô hình này ứng dụng công nghệ blockchain để tạo ra các phiên bản phi tập trung cho cơ sở hạ tầng truyền thống. Vậy cụ thể DePIN là gì? Các bạn hãy cùng TinoHost khám phá top 10 dự án DePIN tiềm năng nhất hiện nay trong bài viết dưới đây nhé!
Tóm tắt
Nền tảng DePIN cung cấp quyền truy cập cũng như cho phép giao dịch tài nguyên phần cứng và phần mềm qua mạng blockchain. Các danh mục DePIN chính bao gồm giải pháp lưu trữ, điện toán, kết nối mạng và cung cấp phương tiện truyền thông. Dưới đây là các dự án DePIN tiềm năng nhất hiện nay.
Tổng quan về DePIN
DePIN là gì?
DePIN là viết tắt của Decentralized Physical Infrastructure Network, tạm dịch: Mạng lưới cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung. Đây là mô hình ứng dụng công nghệ blockchain để tạo ra các phiên bản phi tập trung cho cơ sở hạ tầng truyền thống, bao gồm các nguồn lực như:
- Lưu trữ: Dung lượng lưu trữ nhàn rỗi trên ổ cứng máy tính cá nhân.
- Điện toán: Sức mạnh xử lý dư thừa từ CPU và GPU.
- Băng thông: Kết nối internet không sử dụng.
- Vị trí: Không gian vật lý như nhà kho, văn phòng, bảng quảng cáo.
- Dữ liệu: Dữ liệu thô hoặc đã được xử lý.
DePIN hoạt động dựa trên nguyên tắc kết nối người dùng cung cấp tài nguyên nhàn rỗi với người dùng có nhu cầu sử dụng. Mục tiêu của những mạng lưới này là tạo ra một hệ thống hiệu quả và minh bạch hơn để quản lý các tài sản vật chất quan trọng như lưới điện, hệ thống giao thông và mạng viễn thông. Bằng việc tận dụng công nghệ blockchain, DePIN có thể ghi nhận và xác minh giao dịch an toàn, theo dõi quyền sở hữu và sử dụng tài sản, đồng thời tự động hóa các quy trình như thanh toán và bảo trì.
Lợi ích của các dự án DePIN
Tăng cường hiệu quả sử dụng tài nguyên
DePIN tận dụng tài nguyên nhàn rỗi từ các cá nhân và doanh nghiệp, giúp tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực và giảm thiểu lãng phí. Ví dụ, dự án Filecoin cho phép người dùng chia sẻ dung lượng lưu trữ dư thừa để kiếm token FIL.
Giảm chi phí
Bằng cách loại bỏ các bên trung gian, DePIN giúp giảm chi phí cho người dùng dịch vụ. Ví dụ, mạng lưới Helium cung cấp dịch vụ viễn thông di động giá rẻ bằng cách sử dụng các hotspot do người dùng sở hữu.
Tăng tính minh bạch
DePIN sử dụng công nghệ blockchain để ghi lại tất cả các giao dịch trên mạng lưới, tạo ra một hệ thống minh bạch và có thể kiểm chứng được. Điều này giúp tăng cường sự tin tưởng và trách nhiệm giải trình của các bên tham gia.
Khả năng mở rộng
DePIN có thể dễ dàng mở rộng quy mô để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng bằng cách thêm các nút mới vào mạng lưới.
An ninh và khả năng phục hồi
DePIN được thiết kế để chống lại các cuộc tấn công và sự cố hệ thống, đảm bảo tính an toàn và tin cậy cho dữ liệu và dịch vụ.
Thúc đẩy đổi mới
DePIN tạo ra môi trường thuận lợi cho sự đổi mới bằng cách cung cấp cho các nhà phát triển nền tảng và công cụ để xây dựng các ứng dụng và dịch vụ mới.
Dân chủ hóa quyền truy cập
DePIN giúp mọi người trên thế giới có thể truy cập vào các dịch vụ cơ bản như lưu trữ dữ liệu, viễn thông và điện toán, bất kể vị trí địa lý hay điều kiện kinh tế xã hội của họ.
Tăng cường tính bền vững
DePIN có thể giúp giảm thiểu tác động môi trường của các ngành công nghiệp như lưu trữ dữ liệu và viễn thông bằng cách sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn.
Các hạng mục phổ biến trong lĩnh vực DePIN
- Giải pháp lưu trữ: Các mạng lưới cung cấp lưu trữ phi tập trung và an toàn dựa trên blockchain cho các file (tệp), ứng dụng và trang web.
- Máy tính: Các nền tảng cho việc cho vay và vay mượn sức mạnh xử lý máy tính phi tập trung hoặc giao dịch các dịch vụ kết xuất máy tính dựa trên GPU.
- Kết nối mạng: Các giải pháp phi tập trung hỗ trợ kết nối và trao đổi dữ liệu giữa người dùng hoặc thiết bị, đặc biệt là trong các lĩnh vực như Internet of Things (IoT) hoặc giao tiếp máy với máy (M2M).
- Cung cấp nội dung đa phương tiện: Các nền tảng sử dụng môi trường blockchain để cho phép phân phối các nguồn tài nguyên và dịch vụ đa phương tiện phong phú như phát trực tuyến video.
Top 10 dự án DePIN tiềm năng nhất hiện nay
#1. Akash Network (AKT)
Akash Network là một nền tảng điện toán đám mây phi tập trung vận hành một thị trường mã nguồn mở kết nối chủ sở hữu server có tài nguyên đám mây dư thừa với những người dùng cần các tài nguyên này để lưu trữ ứng dụng.
Akash Marketplace được xây dựng bằng Cosmos SDK và hoạt động trên một blockchain dựa trên Tendermint. Mạng lưới sử dụng cơ chế đồng thuận DPoS, với các Validators chịu trách nhiệm sản xuất khối và xử lý giao dịch. Để vận hành các node Validator, người dùng cần phải stake AKT, token gốc của mạng lưới, và đáp ứng các yêu cầu phần cứng của node.
#2. Helium (HNT)
Helium Network là một dự án DePIN thú vị với mục tiêu xây dựng một mạng lưới các điểm truy cập WiFi phi tập trung toàn cầu. Hiện tại, mạng lưới này đã có hơn 980.000 hotspot trên khắp thế giới.
Ý tưởng của Helium Network là bất kỳ ai cũng có thể tham gia và trở thành nhà cung cấp hotspot. Bạn có thể sử dụng nhiều loại thiết bị hotspot khác nhau để tham gia và chỉ cần đặt chúng ở cửa sổ nhà hoặc văn phòng.
Helium Network khuyến khích người dùng tham gia và mở rộng mạng lưới phủ sóng bằng cách thưởng cho các nhà cung cấp hotspot các token HNT. Càng có nhiều dữ liệu được truyền qua hotspot của người dùng, họ càng kiếm được nhiều token HNT.
#3. Filecoin
Filecoin là dự án DePIN lớn nhất trong số các dự án triển khai giải pháp lưu trữ đám mây phi tập trung. Mục tiêu của dự án là tạo ra một thị trường hiệu quả cho dung lượng lưu trữ dư thừa trên toàn cầu, cho phép người dùng lưu trữ dữ liệu với chi phí thấp. Thiết lập này đảm bảo các tệp được lưu trữ vĩnh viễn và phân tán trên khắp các website, trái ngược với các giải pháp lưu trữ đám mây tập trung như Amazon Web Services, Google Cloud hoặc Dropbox.
Filecoin dựa trên Hệ thống Tệp InterPlanetary (IPFS), một giao thức lưu trữ thông tin phi tập trung. Bất kỳ ai cũng có thể đóng góp tài nguyên máy tính vào mạng lưới Filecoin để trở thành nhà cung cấp lưu trữ và họ sẽ kiếm được token FIL tùy theo dung lượng lưu trữ mà họ cung cấp.
#4. Theta Network
Theta Network là một mạng lưới các tài nguyên tính toán phi tập trung được xây dựng để phân phối nội dung video trực tuyến. Mục tiêu của dự là mang đến cho người dùng trên toàn thế giới trải nghiệm xem video chất lượng cao, không bị giật lag.
Theta Networkcung cấp một giải pháp tích hợp cho quản lý quyền kỹ thuật số (DRM – Digital Rights Management). DRM cho phép những người sáng tạo nội dung kỹ thuật số nhận tiền bản quyền bất cứ khi nào video của họ được phát trực tuyến.
Hiện tại mạng lưới phân phối Theta Network có hơn 10.000 node đang hoạt động. Người sáng tạo được trả tiền để tạo nội dung, người lưu trữ node được trả tiền để phân phối nội dung và người xem chỉ phải trả phí cực kỳ thấp so với các nền tảng phát trực tuyến nội dung truyền thống.
Theta cũng có kế hoạch ra mắt EdgeCloud, dịch vụ này sẽ cung cấp khả năng truy cập không giới hạn vào sức mạnh xử lý GPU cho mọi tác vụ AI hoặc video.
#5. Streamr (DATA)
Streamr là một nền tảng phi tập trung cho phép trao đổi dữ liệu thời gian thực, tăng cường tính bảo mật và minh bạch trong các giao dịch dữ liệu. Nền tảng cho phép các nhà sản xuất dữ liệu, chẳng hạn như thiết bị IoT, mạng truyền thông xã hội và ứng dụng trực tuyến có thể cung cấp luồng dữ liệu của họ một cách an toàn và hiệu quả. Ngoài ra, Streamr cũng cung cấp một cơ chế để các nhà sản xuất dữ liệu kiếm bằng cách bán dữ tiệu cho những người mua tiềm năng trên mạng lưới.
Token gốc của mạng lưới Streamr là DATA, chủ yếu được sử dụng như một phương thức trao đổi trong hệ sinh thái. Người mua cần dùng DATA để mua các luồng dữ liệu thời gian thực từ người bán. Token này cũng đóng vai trò khuyến khích những người tham gia mạng lưới, bao gồm cả nhà cung cấp và người tiêu dùng dữ liệu, đảm bảo sự tham gia tích cực vào hệ sinh thái.
#6. Arweave (AR)
Arweave là một giải pháp lưu trữ dựa trên blockchain tương tự Filecoin. Tuy nhiên, trong khi người dùng Filecoin phải trả phí lưu trữ dữ liệu liên tục thì Arweave chỉ yêu cầu người dùng trả một khoản phí duy nhất để lưu trữ dữ liệu phân tán vĩnh viễn.
Arweave thực hiện điều này bằng cách gửi phí vào một quỹ đầu tư (endowment fund), nơi được sử dụng để sinh lời. Sau đó, dự án sẽ dùng tiền lãi để trả phí lưu trữ hàng năm cho các nhà cung cấp lưu trữ bằng token AR. Mục tiêu của Arweave là kiếm được nhiều tiền lãi hơn chi phí phải trả, do đó quỹ đầu tư sẽ không ngừng tăng trưởng.
Tính năng lưu trữ vĩnh viễn giúp Arweave trở thành giải pháp hoàn hảo để lưu trữ dữ liệu giao dịch tiền điện tử. Solana, Avalanche, Polkadot và Cosmos đều sử dụng Arweave. Ngoài ra, dự còn hợp tác với Internet Archive, với hơn 700.000 tệp torrent đã được lưu trữ.
#7. Internet Computer (ICP)
Internet Computer là một nền tảng điện toán phi tập trung được thiết kế để thay thế cho hệ thống IT truyền thống. Mục tiêu của dự án là lưu trữ phần mềm, dịch vụ và tài sản kỹ thuật số. Nền tảng này sử dụng cơ chế đồng thuận Threshold Relay sáng tạo, được hỗ trợ bởi Network Nervous System (NNS), để cung cấp một môi trường có khả năng mở rộng, bảo mật cho các ứng dụng phi tập trung, đồng thời tập trung vào khả năng tương tác và xử lý dữ liệu tốc độ cao.
Những tiến bộ đáng chú ý của hệ sinh thái Internet Computer trong năm 2023 bao gồm việc triển khai Websocket cho các cập nhật ứng dụng động theo thời gian thực và mở rộng bộ nhớ lên hơn 100GB để hỗ trợ các ứng dụng phức tạp. Bên cạnh đó, các cấu trúc ổn định cũng được cải thiện để quản lý dữ liệu quy mô lớn một cách hiệu quả.
#8. Spheron Network
Spheron Network là một nền tảng cơ sở hạ tầng web3 cung cấp các công cụ và dịch vụ để phi tập trung lưu trữ đám mây và điện toán. Các trung tâm dữ liệu được kiểm toán có thể tham gia thị trường Spheron, do Spheron giám sát để đảm bảo quyền truy cập không cần cấp phép và bảo mật cao.
Spheron Compute Marketplace cho phép người dùng dễ dàng thiết lập các công cụ hữu ích, bao gồm triển khai cơ sở dữ liệu, node, công cụ hay AI. Với Spheron, người dùng có thể tập trung vào việc triển khai node của họ mà không cần lo lắng về các chi tiết kỹ thuật. Mạng lưới Spheron đã hợp tác với các tổ chức khác nhau như Shardeum, Avail, Elixir, Filecoin, Arbitrum, …nhằm định nghĩa lại quyền truy cập và thúc đẩy một hệ sinh thái phi tập trung, toàn diện và lấy cộng đồng làm trọng tâm.
#9. BitTorrent (BTT)
BitTorrent là một trong những dự án DePIN tiên phong trong mảng chia sẻ tệp phi tập trung, giúp cải thiện đáng kể việc phân phối các tệp lớn như video và phần mềm, đồng thời trở nên hiệu quả hơn khi số lượng người dùng tăng lên.
Token BTT đóng nhiều vai trò trong hệ sinh thái, khuyến khích người dùng chia sẻ băng thông, cải thiện hiệu suất mạng. Đồng thời, BTT hoạt động như tiền tệ giao dịch để mua tốc độ tải xuống tốt hơn, truy cập nội dung cao cấp và cho phép tương tác với các dApps trên nền tảng BitTorrent.
Năm 2023, hệ sinh thái BitTorrent chứng kiến sự phát triển đáng kể với giá trị token BTT tăng mạnh. Sự bùng nổ này gắn liền với sự phát triển của blockchain TRON, nơi BTT được phát hành. Đây cũng là cột mốc quan trọng của TRON, một tên tuổi lớn trong lĩnh vực DeFi. Vốn hóa thị trường của BitTorrent đã gần chạm mốc 1 tỷ đô la và khối lượng giao dịch hàng ngày tăng đáng kể.
#10. Render Network (RNDR)
Render là một mạng lưới điện toán phi tập trung chuyên về mảng tổng hợp sức mạnh tính toán của GPU. Bất kỳ ai cũng có thể truy cập tài nguyên tính toán GPU thông qua Render, giúp việc dựng hình các dự án 3D khổng lồ trở nên khả thi mà không cần đầu tư quá lớn vào cơ sở hạ tầng máy tính.
Render có tiềm năng to lớn bởi việc dựng hình ảnh 3D là yếu tố then chốt cho bất kỳ sự phát triển metaverse nào. Một vũ trụ ảo muốn được sử dụng rộng rãi sẽ đòi hỏi một lượng lớn sức mạnh GPU và Render được định vị độc đáo để cung cấp điều đó.
Mạng lưới Render được hỗ trợ bởi token gốc RNDR của dự án, đây là token mà người dùng phải trả để sử dụng sức mạnh tính toán GPU trên mạng. Những người cung cấp tài nguyên GPU sẽ kiếm được RNDR. Đđáng chú ý, Render tự thu một phần RNDR từ mỗi giao dịch, bổ sung vào quỹ để sử dụng cho phát triển dự án trong tương lai hoặc đốt token.
Kết luận
Lĩnh vực DePIN đang phát triển nhanh chóng với nhiều dự án đầy hứa hẹn. Các dự án này mang đến những giải pháp sáng tạo cho các vấn đề về lưu trữ, tính toán và mạng lưới trong thế giới phi tập trung. Ngoài các dự án được đề cập trong bài viết này, còn có nhiều dự án DePIN tiềm năng khác đang được phát triển. Hy vọng bạn sẽ tìm được một dự án phù hợp để đầu tư. Chúc bạn thành công.
Những câu hỏi thường gặp
Tương lai của DePIN như thế nào?
Lĩnh vực DePIN đang phát triển nhanh chóng và có tiềm năng to lớn để cách mạng hóa cách chúng ta sử dụng internet. Khi công nghệ blockchain tiếp tục phát triển và ngày càng nhiều người sử dụng các ứng dụng phi tập trung, nhu cầu về DePIN sẽ tiếp tục tăng.
Đầu năm 2024, CoinDesk đã vinh danh DePIN là một trong những đổi mới hàng đầu của tiền điện tử cần theo dõi.
Giá trị của các token DePIN biến động dựa trên những yếu tố nào?
Giá trị của token DePIN có thể được thúc đẩy bởi tiềm năng và lộ trình phát triển của dự án DePIN. Nếu dự án có tiềm năng lớn và lộ trình phát triển rõ ràng, giá token có thể tăng. Ngoài ra, sự biến động cũng có thể được thúc đẩy bởi tiện ích token trong hệ sinh thái DePIN. Nếu token có nhiều trường hợp sử dụng và nhu cầu cao, giá trị có thể tăng.
Bên cạnh đó, thị trường tiền điện tử nói chung có tính biến động cao, và giá trị của token DePIN có thể bị ảnh hưởng bởi những thay đổi chung của thị trường.
Dự án DePIN có thể thay thế cho các mô hình truyền thống?
DePIN có khả năng thay thế các mô hình truyền thống trong một số lĩnh vực nhất định, nhưng không phải tất cả. Khả năng thành công của DePIN sẽ phụ thuộc vào việc giải quyết các hạn chế.
Nhìn chung, đây vẫn là một công nghệ mới và chưa được kiểm chứng đầy đủ, có thể có những rủi ro và lỗ hổng chưa được biết đến. Việc triển khai và sử dụng DePIN cũng có thể phức tạp hơn so với các mô hình truyền thống.
Theo dõi các dự án DePIN ở đâu?
Hầu hết các dự án DePIN đều có trang web và các kênh truyền thông xã hội riêng, nơi họ chia sẻ tin tức, cập nhật và thông tin về dự án. Đây là cách tốt nhất để tìm hiểu chi tiết về từng dự án và theo dõi tiến trình phát triển của nó.
Ngoài ra, có một số công cụ theo dõi tiền điện tử cho phép bạn theo dõi giá trị, khối lượng giao dịch và các chỉ số khác của các token DePIN như:
- CoinMarketCap: https://coinmarketcap.com/
- CoinGecko: https://www.coingecko.com/
