Đòn bẩy tài chính là gì? Công thức tính đòn bẩy tài chính đơn giản

Đòn bẩy tài chính được xem là chìa khóa để mở ra cơ hội đầu tư và tăng cường hiệu suất sinh lời. Được áp dụng rộng rãi trong các lĩnh vực đầu tư và doanh nghiệp, khái niệm này và đang trở thành một công cụ mạnh mẽ giúp đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế và tài chính. Vậy cụ thể đòn bẩy tài chính là gì? Trong bài viết này, Tino Group sẽ giới thiệu cho bạn công thức tính đòn bẩy tài chính đơn giản và chính xác.

Định nghĩa đòn bẩy tài chính

Đòn bẩy tài chính là gì?

Đòn bẩy tài chính (Financial Leverage – FL) là một khái niệm trong lĩnh vực kinh tế tài chính được dùng để miêu tả việc sử dụng các nguồn vốn vay hoặc tài sản hiện có để tạo ra mức sinh lời cao hơn. Sử dụng đòn bẩy cho phép một cá nhân hoặc doanh nghiệp có khả năng kiểm soát một khoản tiền nhỏ để kiểm soát hoặc đầu tư vào một số lượng lớn tài sản hoặc dự án.

Đòn bẩy tài chính có thể áp dụng trong nhiều lĩnh vực, như đầu tư chứng khoán, kinh doanh bất động sản hoặc kinh doanh doanh nghiệp. Việc sử dụng đòn bẩy tài chính có thể mang lại lợi nhuận cao, nhưng cũng tiềm ẩn các rủi ro lớn. Nếu đầu tư không thành công có thể dẫn đến mất mát lớn, bao gồm cả số tiền vốn đầu tư ban đầu.

Do đó, để sử dụng đòn bẩy tài chính một cách hiệu quả, nhà đầu tư cần phải nắm vững kiến thức và tìm hiểu rõ rủi ro liên quan. Việc quản lý rủi ro và đưa ra các quyết định đầu tư hợp lý là điều rất quan trọng để tối đa hóa lợi nhuận cũng như giảm thiểu mất mát trong việc sử dụng đòn bẩy tài chính.

Các đòn bẩy tài chính phổ biến

Đòn bẩy tài chính vốn vay (Financial Leverage)

Sử dụng vốn vay để tăng cường khả năng đầu tư vào hoạt động kinh doanh. Điều này giúp tăng lợi nhuận và sinh lời, nhưng cũng tăng rủi ro tài chính do phải trả lãi vay.

Đòn bẩy tài chính hoạt động (Operating Leverage)

Tăng cường khả năng sản xuất và bán hàng bằng cách đầu tư vào các yếu tố sản xuất như máy móc, công nghệ và nhân lực. Điều này giúp giảm chi phí sản xuất và tăng lợi nhuận, nhưng cũng tăng rủi ro nếu doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm.

Đòn bẩy tài chính cổ phiếu (Equity Leverage)

Sử dụng cổ phiếu để tăng cường vốn đầu tư vào doanh nghiệp. Điều này giúp doanh nghiệp huy động vốn từ cổ đông, tuy nhiên, cũng tạo ra chi phí và trách nhiệm chia sẻ lợi nhuận.

Đòn bẩy tài chính mua lại (Leveraged Buyout – LBO)

Mua lại doanh nghiệp bằng cách sử dụng vốn vay lớn và sử dụng tài sản của chính doanh nghiệp để bảo đảm khoản vay. Điều này giúp tăng cường quy mô hoạt động và tăng lợi nhuận, nhưng cũng mang lại rủi ro cao trong việc trả nợ vay.

Đòn bẩy tài chính đầu tư (Investment Leverage)

Sử dụng các công cụ tài chính như chứng khoán, quỹ đầu tư hoặc bất động sản để tăng cường khả năng sinh lời từ đầu tư. Điều này giúp tăng cường lợi nhuận, nhưng cũng mang lại rủi ro từ biến động thị trường.

Đòn bẩy tài chính quốc tế (International Leverage)

Sử dụng vốn vay và đầu tư vào thị trường quốc tế để tăng cường hoạt động kinh doanh và mở rộng quy mô. Điều này giúp doanh nghiệp tiếp cận các thị trường mới và tăng cường cạnh tranh, nhưng cũng mang lại rủi ro liên quan đến biến đổi tỷ giá và điều kiện kinh doanh của quốc gia.

Ý nghĩa của đòn bẩy tài chính đối với nhà đầu tư

Tăng cường khả năng đầu tư

Đòn bẩy tài chính cho phép sử dụng một lượng vốn nhỏ hơn để đầu tư vào các dự án, tài sản hoặc cơ hội kinh doanh lớn hơn. Nhờ vậy, cá nhân và doanh nghiệp có thể mở rộng quy mô hoạt động, gia tăng doanh số bán hàng và tiềm năng sinh lời cao hơn.

Tối ưu hóa sinh lời

Bằng cách sử dụng đòn bẩy tài chính một cách thông minh, nhà đầu tư có thể tăng tỷ suất sinh lời rất cao so với việc không sử dụng đòn bẩy. Điều này giúp tối ưu hóa lợi nhuận và đạt được mục tiêu tài chính nhanh chóng.

Truy cập vào nguồn vốn lớn

Đòn bẩy tài chính cho phép cá nhân và doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn lớn hơn, thông qua việc vay vốn từ các tổ chức tín dụng hoặc ngân hàng. Điều này hỗ trợ thúc đẩy hoạt động kinh doanh và phát triển kinh tế trong cộng đồng.

Khám phá cơ hội đầu tư mới

Đòn bẩy tài chính cung cấp khả năng thử nghiệm và khám phá các cơ hội đầu tư mới. Nhờ vậy, nhà đầu tư có thể mở rộng danh mục đầu tư và đa dạng hóa rủi ro, tăng cường sự phát triển tài chính một cách bền vững.

Vai trò của đòn bẩy tài chính đối với thị trường

Thúc đẩy đầu tư và phát triển

Đòn bẩy tài chính cho phép các cá nhân và doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn lớn hơn từ các tổ chức tín dụng và ngân hàng. Nhờ vậy, việc đầu tư và phát triển các dự án kinh tế, hạ tầng, cơ sở hạ tầng và công nghệ mới được khuyến khích, thúc đẩy sự phát triển của thị trường.

Nâng cao khả năng cạnh tranh

Đòn bẩy tài chính giúp các doanh nghiệp gia tăng quy mô hoạt động và năng suất sản xuất, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường. Việc cạnh tranh tích cực hỗ trợ sự phát triển của ngành công nghiệp và đẩy mạnh sự tiến bộ kinh tế.

Thu hút vốn đầu tư nước ngoài

Đòn bẩy tài chính mở ra cơ hội đầu tư và sinh lời cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp. Điều này hỗ trợ thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước, đồng thời tạo ra sự phát triển bền vững và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Tăng cường thanh khoản

Đòn bẩy tài chính tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động giao dịch, làm tăng thanh khoản trên thị trường. Điều này đảm bảo sự linh hoạt và hiệu quả trong việc chuyển đổi tài sản và vốn đầu tư.

Một số lợi ích cho doanh nghiệp

• Đòn bẩy tài chính cho phép bù đắp nguồn vốn mà doanh nghiệp đang thiếu hụt để gia tăng tỷ suất lợi nhuận và duy trì hoạt động kinh doanh.
• Là công cụ giúp thúc đẩy mức tăng lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp từ nguồn vốn chủ sở hữu.
• Các doanh nghiệp thường sử dụng đòn bẩy như một “lá chắn thuế”. Vì theo luật, khoản vay và tiền thuế sẽ được tính vào chi phí mà doanh nghiệp phải chịu rồi khấu trừ vào thu nhập chịu thuế. Do đó, doanh nghiệp sẽ nộp thuế ít hơn trong khi lợi nhuận vẫn tăng.

Công thức tính đòn bẩy tài chính

Cách tính đòn bẩy tài chính dựa trên tổng số tiền đầu tư và vốn chủ sở hữu

Công thức này dùng để tính toán khả năng đầu tư của doanh nghiệp thông qua việc sử dụng một lượng vốn nhỏ hơn so với tổng số tiền đầu tư. Đòn bẩy tài chính sẽ cho biết doanh nghiệp sử dụng bao nhiêu tiền vay hoặc nguồn tài chính ngoài để tăng cường vốn đầu tư vào dự án hoặc hoạt động kinh doanh.

Công thức:

Đòn bẩy tài chính = Tổng số tiền đầu tư / Vốn chủ sở hữu

Trong đó:

• Tổng số tiền đầu tư là tổng số tiền mà doanh nghiệp hoặc cá nhân sử dụng để đầu tư vào các dự án, tài sản hoặc hoạt động kinh doanh.
• Vốn chủ sở hữu là số tiền mà doanh nghiệp hoặc cá nhân đầu tư từ tài sản của mình, tức không phải là vốn vay từ nguồn bên ngoài.

Nếu đòn bẩy tài chính lớn hơn 1, tức là tổng số tiền đầu tư lớn hơn vốn chủ sở hữu, người đầu tư đã sử dụng vốn vay hoặc nguồn tài chính ngoài để tăng cường vốn đầu tư vào dự án hoặc hoạt động kinh doanh.

Ví dụ:

A muốn đầu tư vào một dự án bất động sản có tổng giá trị là 100 triệu đồng. Anh quyết định đầu tư 30 triệu đồng từ vốn chủ sở hữu của mình và vay 70 triệu đồng từ ngân hàng để thực hiện dự án này.

Áp dụng công thức tính đòn bẩy ta có:

Đòn bẩy tài chính = 100 triệu đồng (Tổng số tiền đầu tư) / 30 triệu đồng (Vốn chủ sở hữu) = 3.33.

Kết quả là đòn bẩy tài chính của đợt đầu tư này là 3.33. Điều này biểu thị rằng để thực hiện dự án trị giá 100 triệu đồng, A đã sử dụng 30 triệu đồng từ vốn chủ sở hữu và vay 70 triệu đồng từ ngân hàng. Việc sử dụng đòn bẩy tài chính giúp A tăng cường khả năng đầu tư và thực hiện dự án lớn hơn so với việc chỉ sử dụng vốn chủ sở hữu của mình.

Cách tính mức độ đòn bẩy tài chính (Degree of Financial Leverage)

Công thức tính mức độ đòn bẩy tài chính (không có lãi)

Công thức này dùng để tính toán mức độ tác động của biến đổi lợi nhuận của vốn chủ sở hữu (EPS) so với biến đổi Lợi nhuận trước lãi và thuế vay (EBIT). DFL giúp đánh giá khả năng sử dụng đòn bẩy tài chính của doanh nghiệp để tăng cường lợi nhuận trên cổ phiếu, thông qua việc sử dụng vốn vay và các nguồn tài chính ngoài để đầu tư vào hoạt động kinh doanh.

Công thức:

DFL = (ΔEPS/EPS 0) / (ΔEBIT/EBIT0)

Trong đó:

• DFL: Độ lớn đòn bẩy tài chính
• ΔEBIT là biến đổi của lợi nhuận trước lãi và thuế vay (Earnings Before Interest and Taxes – EBIT).
• EBIT0: Lợi nhuận trước thuế trước khi lãi vay và thuế ban đầu.
• ΔEPS: Biến đổi lợi nhuận của vốn chủ sở hữu
• EPS0: Lợi nhuận của vốn chủ sở hữu

Ví dụ:.

Doanh nghiệp A có EBIT ban đầu là 200 triệu đồng và EPS ban đầu là 10.000 đồng. Sau một thời gian, EBIT tăng lên 250 triệu đồng và EPS tăng lên 12.000 đồng. Áp dụng công thức ta có:

DFL = ((12.000 – 10.000) / 10.000) / ((250.000.000 – 200.000.000) / 200.000.000)

DFL = (2.000 / 10.000) / (50.000.000 / 200.000.000)

DFL = 0.2 / 0.25 = 0.8

Kết quả là DFL của doanh nghiệp A là 0.8. Điều này biểu thị rằng với mỗi 1% tăng hoặc giảm về EBIT, EPS sẽ tăng hoặc giảm tới 0.8%.

Công thức tính mức độ đòn bẩy tài chính (có lãi)

Để tính mức độ đòn bẩy tài chính khi có thêm khoản vay lãi cần phải trả, ta có công thức sau:

DFL = EBIT0/(EBIT0 – I) = [Q x (p – v) – F]/ [Q x (p – v) – F – I]

Trong đó:

• F: chi phí cố định.
• v: chi phí biến đổi trên 1 sản phẩm.
• p: giá bán.
• Q: số lượng sản phẩm.
• I: lãi vay phải trả.

Ví dụ: Giả sử doanh nghiệp ABC có thông số tài chính như sau:

• Lợi nhuận trước thuế trước khi lãi vay và thuế (EBIT0): 200.000.000 đồng
• Chi phí lãi vay (I): 30.000.000 đồng
• Số lượng hàng hóa được sản xuất và bán ra (Q): 50.000 đơn vị
• Giá bán của mỗi đơn vị hàng hóa (p): 100.000 đồng
• Chi phí biến đổi của mỗi đơn vị hàng hóa (v): 50.000 đồng
• Các chi phí cố định khác không liên quan đến sản xuất (F): 50.000.000 đồng

Áp dụng công thức ta có:

DFL = 200.000.000 / (200.000.000 – 30.000.000) = [50.000 x (100.000 – 50.000) – 50.000.000] / [50.000 x (100.000 – 50.000) – 50.000.000 – 30.000.000] ≈ 1.176

Kết quả là đòn bẩy tài chính về hoạt động của doanh nghiệp ABC là khoảng 1.176. Điều này cho thấy biến đổi của EBIT ảnh hưởng đến biến đổi của EPS ở mức khoảng 1.176 lần.

Những lưu ý khi sử dụng đòn bẩy tài chính cho doanh nghiệp

• Xem xét và đánh giá cẩn thận từng loại đòn bẩy để lựa chọn phù hợp với mục tiêu và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
• Hiểu rõ cơ chế hoạt động của đòn bẩy tài chính và nhận thức rõ về các rủi ro liên quan.
• Cân nhắc tác động tiêu cực của việc sử dụng đòn bẩy trong trường hợp doanh nghiệp gặp khó khăn hoặc thị trường có biến động mạnh.
• Xây dựng kế hoạch quản lý rủi ro tài chính kỹ lưỡng, bao gồm việc đảm bảo khả năng trả nợ vay, giảm thiểu tác động tiêu cực từ biến động thị trường và lãi suất.
• Đa dạng hóa đòn bẩy sẽ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực từ biến đổi của một nguồn tài chính cụ thể.
• Sử dụng đòn bẩy tài chính với tầm nhìn dài hạn và không để đòn bẩy gây ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh và sự bền vững của doanh nghiệp.
• Đảm bảo có sự đồng thuận và thông báo rõ ràng giữa các bên liên quan về việc sử dụng đòn bẩy tài chính.

Khi nào thì nên sử dụng đòn bẩy tài chính?

• Cần tăng cường vốn đầu tư: Khi doanh nghiệp cần mở rộng hoạt động, phát triển dự án mới hoặc đầu tư vào công nghệ, sử dụng đòn bẩy tài chính có thể giúp huy động vốn nhanh chóng và tăng cường khả năng đầu tư.
• Đang có cơ hội đầu tư sinh lời: Nếu có cơ hội đầu tư có tiềm năng sinh lời cao, sử dụng đòn bẩy tài chính có thể tối ưu hóa lợi nhuận và mang lại lợi ích cho doanh nghiệp.
• Cần tiếp cận thị trường mới: Áp dụng đòn bẩy tài chính để tiếp cận thị trường mới và mở rộng quy mô kinh doanh có thể giúp doanh nghiệp đạt được lợi thế cạnh tranh và tăng trưởng doanh số bán hàng.

Tóm lại, đòn bẩy tài chính là một công cụ mạnh mẽ và hữu ích nhưng cũng tiềm tàng một số rủi ro nhất định. Việc sử dụng đòn bẩy tài chính cần được thực hiện một cách thông minh và cân nhắc kỹ lưỡng, nhằm tối ưu hóa lợi nhuận và đảm bảo sự bền vững trong hoạt động kinh doanh.

Những câu hỏi thường gặp