Bandwagon là hiệu ứng tâm lý học xuất hiện trong rất nhiều lĩnh vực, từ social media, F&B, thời trang, âm nhạc… Vậy Bandwagon là gì? Nếu chưa biết đến thuật ngữ này, bạn hãy cùng TinoHost tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.
Giới thiệu về Bandwagon
Bandwagon là gì?
Bandwagon là một hiệu ứng tâm lý nhầm chỉ mọi người có xu hướng làm theo một điều gì đó chỉ vì những người khác cũng làm điều đó, bất kể điều này có phù hợp hay trái ngược với niềm tin ban đầu của họ hay không. Hiểu đơn giản, đó là hành động bắt chước một cách vô thức. Bandwagon mang nghĩa ban đầu là một đoàn tàu/ xe dùng để chuyên chở các đoàn diễu hành, gánh xiếc hay cái đoàn giải trí lưu diễn, vì vậy còn có thể gọi đây là hiệu ứng đoàn tàu.
Ví dụ: có một anh ca sĩ A để một kiểu tóc vô cùng phá cách, lúc đầu bạn sẽ cảm thấy không có thiện cảm về kiểu tóc đó. Tuy nhiên, nó bỗng trở thành một “hot trend” trên mạng xã hội, mọi người đều đua nhau cắt kiểu tóc giống anh ca sĩ. Chính lúc này, bạn cũng sẽ có xu hướng muốn làm theo họ. Đó chính là hiệu ứng Bandwagon.
Hiệu ứng này thường xuất hiện trong các thị trường đang tăng trưởng và thời kì bong bóng như thị trường crypto trong giai đoạn 2017. Tại thời điểm đó, tổng khối lượng giao dịch của thị trường Cryptocurrency có mức trung bình 3 tỷ đô/ngày, gần bằng, và thậm chí có dấu hiệu vượt qua cổ phiếu có lượng giao dịch lớn nhất thế giới lúc đó là Apple (4 tỷ đô /ngày).
Xét theo phạm trù của kinh tế, chúng ta còn có thể bắt gặp hiệu ứng Bandwagon trong những dịp lễ tết trong năm, những kỳ giảm giá đồng loạt như Flash sales hay Black Friday khi mà giá cả của một loại mặt hàng giảm, nhu cầu của một số người mua sẽ tăng lên, sau đó những người khác bắt chước phản ứng của họ và tăng nhu cầu của mình lên.
Lịch sử ra đời của hiệu ứng Bandwagon
Thuật ngữ “Bandwagon” dùng để chỉ một chiếc xe chở một ban nhạc qua một cuộc diễu hành. Vào năm 1848, một nghệ sĩ giải trí tên Dan Rice đã đi du lịch khắp đất nước để vận động cho Tổng thống Zachary Taylor.
Đoàn tàu của Rice là trung tâm các sự kiện chiến dịch của ông, Rice đã khuyến khích những người trong đám đông “nhảy lên đoàn tàu” và ủng hộ Taylor. Và khi thấy có nhiều người lên đoàn tàu, những người khác cũng bắt đầu làm theo dù không biết chuyện gì đang diễn ra.
Sau khi chiến dịch thành công, việc Taylor đắc cử tổng thống khiến cho các chính trị gia sau này sử dụng đoàn tàu trong chiến dịch của họ với hi vọng có kết quả tương tự. Vào đầu thế kỉ 20, các đoàn tàu rất phổ biến trong các chiến dịch vận động chính trị, “nhảy lên đoàn tàu” đã trở thành một từ ngữ mang tính chỉ trích để mô tả hiện tượng xã hội muốn trở thành một phần của đám đông kể cả khi nó đi ngược lại với những nguyên tắc hoặc niềm tin của một người.
Ứng dụng của hiệu ứng Bandwagon
Có rất nhiều lĩnh vực lớn nhỏ đang áp dụng hiệu ứng Bandwagon, chúng ta có thể đang gặp phải hiệu ứng này nhưng không nhận ra. Trong đó bao gồm:
Ứng dụng trong thực phẩm và đồ uống
Chúng ta thường có xu hướng mua những mặt hàng còn số lượng ít trên kệ vì cho rằng chúng chất lượng nên mới đắt hàng. Trong trường hợp này, người tiêu dùng bị thuyết phục mua hàng vì những người mua sắm khác đã mua trước họ.
Ví dụ trong menu của ở một số quán bán đồ uống thường có những loại nước “Best seller”, lúc này khi lựa chọn, chúng ta sẽ có xu hướng chọn những loại có dòng chữ này vì nghĩ rằng nó ngon nên nhiều người mới mua.
Ứng dụng trong lĩnh vực thời trang
Nhiều người bị ảnh hưởng bởi những người nổi tiếng và văn hóa đại chúng, có nghĩa là họ áp dụng một phong cách thời trang nhất định sau khi họ nhìn thấy những ngôi sao, thần tượng yêu thích của họ. Đây là cơ hội tuyệt vời để một số hãng thời trang gia tăng doanh số.
Ứng dụng trong lĩnh vực âm nhạc
Một khi nghệ sĩ gia nhập ngành công nghiệp âm nhạc, sự nổi tiếng về âm nhạc của họ sẽ tăng vọt khi ngày càng có nhiều người bắt đầu nghe các bài hát của họ, giới thiệu hoặc chia sẻ âm nhạc của họ trên các nền tảng xã hội.
Ứng dụng trong social media
Không chỉ social media có ảnh hưởng, mà các nền tảng mới dựa vào hiệu ứng bandwagon để thống trị thị trường của riêng họ. TikTok chính là một ví dụ điển hình, khi số lượng người bắt đầu sử dụng mạng này ngày càng tăng, các cá nhân khác cũng nhảy vào và sử dụng nó.
Ứng dụng trong chính trị
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng mọi người có nhiều khả năng bỏ phiếu cho một ứng cử viên hơn nếu họ đã có đa số ủng hộ hoặc được cho là có khả năng ‘chiến thắng’. Hiện tượng tâm lý này có thể ảnh hưởng đến suy nghĩ và quan điểm của chúng ta đối với những lựa chọn thay đổi cuộc sống.
Sử dụng hiệu ứng Bandwagon trong marketing
Việc các doanh nghiệp lớn sử dụng đại sứ thương hiệu cho một mặc hàng đặc trưng đã không còn xa lạ với người tiêu dùng. Đại sứ thương hiệu là lực lượng nòng cốt đóng vai trò trở thành những cỗ xe Bandwagon thu hút sự chú ý của công chúng. Để thực hiện được hiệu ứng Bandwagon trong marketing, các doanh nghiệp cần đáp ứng những điều kiện bên dưới.
Xuất hiện phổ biến và sử dụng chiến thuật khan hiếm
Một chiến thuật quan trọng của hiệu ứng bandwagon là nhận thức sự phổ biến. Nếu đang kinh doanh, hãy cố gắng để sản phẩm xuất hiện phủ sóng trên thị trường như thể sản phẩm này rất nổi tiếng và là sự lựa chọn mà nhiều người khác hướng tới. Hạn chế các mặt hàng/sản phẩm có sẵn trong cửa hàng để khuyến khích hành vi mua hàng.
Sự khan hiếm được thể hiện qua ví dụ khi bạn đặt phòng khách sạn, bạn sẽ nhận được thông báo “chỉ còn 1 phòng duy nhất!”, tính khan hiếm đó không chỉ khiến bạn muốn lựa chọn mà còn khiến bạn nghĩ rằng đây phải là một sự lựa chọn tốt.
Thống trị thị trường và có mặt ở khắp mọi nơi
Càng nhiều người mua sắm nhìn thấy thương hiệu của bạn, họ càng dễ dàng nhận ra thương hiệu đó và do đó, họ sẽ nhận ra thương hiệu đó càng phổ biến. Càng nhiều người đánh giá nó là phổ biến, thì hiệu ứng càng mạnh và có một quả cầu tuyết trong bán hàng đang được lăn.
Một khách sạn được liệt kê trên booking.com, Trivago, Expedia, … sẽ có xu hướng được đặt phòng nhiều hơn.
Thống trị mạng xã hội
Hiệu ứng bandwagon sẽ phát huy hết tác dụng trên các nền tảng xã hội như Facebook, Tiktok…, đặc biệt có hiệu quả với các influencer – những nhân vật có hàng triệu fans và dễ dàng tạo xu hướng, khiến người khác làm theo.
Các khách sạn sang trọng thậm chí còn cung cấp dịch vụ lưu trú qua đêm miễn phí cho những người có ảnh hưởng này chỉ để họ chia sẻ hình ảnh về các phòng và tiện nghi của khách sạn, khuyến khích các followers khác theo dõi và làm theo.
Xuất hiện đáng tin cậy và xây dựng uy tín
Làm nổi bật các feedback tích cực từ khách hàng cũng như các số liệu chính thống để xây dựng lòng tin, sự uy tín, chứng minh giá trị của thương hiệu. Điều này đặc biệt quan trọng trong môi trường bán hàng trực tuyến.
Có thể thấy ngành công nghiệp khách sạn đã làm rất tốt điều này. Trên trang booking.com, có hàng trăm bài đánh giá của các nhà nghỉ dưỡng trên mỗi danh sách.
Qua bài viết trên có lẽ bạn đã nắm được những thông tin cơ bản nhất về hiệu ứng tâm lý Bandwagon và những ứng dụng của nó. Hy vọng bạn có thể áp dụng hiệu ứng thú vị này cho các chiến lược marketing của mình nhé!
FAQs về Bandwagon
Hiệu ứng Bandwagon và hiệu ứng "năm con khỉ" có giống nhau không?
Hai hiệu ứng này là một.
Xét trên phạm trù tâm lý học, Bandwagon ngoài cái tên hiệu ứng đoàn tàu thì thường xuyên được gọi với cái tên là hiệu ứng “5 con khỉ và 1 nải chuối”. Ngoài ra, hiệu ứng đám đông cũng có những đặc điểm tương tự như Bandwagon.
Bandwagon có phải là "bắt chước" không?
Hiểu nôm na, bắt chước là một hành động làm theo một điều gì đó mà chính bản thân chúng ta nghĩ rằng nó đúng và hay. Còn Bandwagon cũng là bắt chước nhưng do tâm lý bị chi phối bởi những người xung quanh mà bất chấp hành động đó đi ngược lại với niềm tin của mình.
Sự nguy hiểm của hiệu ứng Bandwagon là gì?
Điều gì tốt cho số đông, có thể sẽ không tốt cho bạn. Không có một cách tiếp cận chung nào phù hợp cho mỗi người. Việc đưa ra quyết định và hành vi không dựa trên các chuẩn mực được xã hội chấp nhận, có thể gây bất lợi cho chính bạn.
Làm thế nào chúng ta có thể tránh hiệu ứng Bandwagon?
Mặc dù không thể loại bỏ hoàn toàn hiệu ứng bandwagon, nhưng chúng ta có thể chống lại chúng. Hãy cẩn trọng trong khi đưa ra mọi quyết định, cho bản thân thời gian xem xét tổng quan và toàn diện các tín hiệu xã hội. Tập suy nghĩ phản biện và bình tĩnh khi ý tưởng hoặc hành vi có thể không đúng về mặt đạo đức hoặc tình huống.
Đưa ra quyết định một cách độc lập nhưng hãy đánh giá chúng và đưa ra quyết định cuối cùng của bạn trong một môi trường mà bạn không cảm thấy bị áp lực bởi những người khác.
Xem xét các lựa chọn thay thế – đừng ngại đi ngược lại quan điểm của số đông, bạn có thể thấy giải pháp hoàn hảo hoàn toàn trái ngược với những gì mọi người đang làm hoặc suy nghĩ.
Mọi thắc mắc và góp ý liên quan, xin vui lòng liên hệ ngay TinoHost để được tư vấn chi tiết hoặc Fanpage để cập nhật những thông tin mới nhất nhé!
Với bề dày kinh nghiệm hơn 5 năm cung cấp hosting, dịch vụ cho thuê máy chủ, các dịch vụ liên quan đến tên miền và bảo mật website, hãy để TinoHost đồng hành cùng bạn trên con đường khẳng định thương hiệu trên bản đồ công nghệ toàn cầu!
