Không chỉ trong lĩnh vực kinh tế, hầu như ngành nghề nào trong đời sống cũng có thể sử dụng SWOT để phân tích và thiết lập chiến lược. Đây là công cụ rất phổ biến mà ít nhất bạn đã nghe qua một lần khi đi học hoặc đi làm. Vậy SWOT là gì? Tại sao doanh nghiệp cần sử dụng SWOT? Để trả lời những câu hỏi này, mời các bạn cùng TinoHost tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
SWOT là gì?
Định nghĩa SWOT
SWOT là viết tắt của 4 từ tiếng Anh gồm: Strengths (điểm mạnh), Weaknesses (Điểm yếu), Opportunities (Cơ hội) và Threats (Thách thức). Mỗi từ được xem như một yếu tố tác động đến doanh nghiệp, khi 4 từ ghép lại ta sẽ được ma trận SWOT. Đây là mô hình được sử dụng rất phổ biến trong doanh nghiệp.
Phân tích SWOT cung cấp cho doanh nghiệp những giải pháp hiệu quả để lập kế hoạch kinh doanh, xây dựng chiến lược, đánh giá đối thủ cạnh tranh, tiếp thị, quảng cáo các dịch vụ,..SWOT sẽ mang lại cho bạn cái nhìn tổng thể trong sự phát triển của doanh nghiệp.
SWOT ra đời năm nào?
SWOT ra đời vào những năm 60-70 của thế kỷ 20 và Albert Humphrey được cho là cha đẻ của mô hình này. Thực tế, đây là kết quả của một dự án nghiên cứu do đại học Stanford, Mỹ thực hiện.
Trong cuộc khảo sát này, họ đã chọn và thu thập dữ liệu của 500 doanh nghiệp có mức doanh thu cao nhất Hoa Kỳ lúc bấy giờ, với mục đích xác định nguyên nhân tại sao quá trình lập kế hoạch của những doanh nghiệp này lại không hiệu quả.
Ban đầu, mô hình này có tên là SOFT được viết tắt của 4 từ: Satisfactory (thỏa mãn), Opportunity (cơ hội), Fault (lỗi), Threat (thách thức).
Cho đến những năm 1964, Albert cùng những cộng sự khác đã đổi F (Fault) thành W (Weakness) và từ đó SWOT ra đời từ đó.
Khoảng năm 1973, SWOT được sử dụng tại J W French và bắt đầu phổ biến
Đến những năm đầu thế kỷ 21, SWOT được hoàn thiện và mang lại hiệu quả tích cực cho các doanh nghiệp.
SWOT được dùng trong trường hợp nào?
SWOT là công cụ tuyệt vời giúp chúng ta có cái nhìn tổng quan và sâu sắc đến tình hình phát triển của doanh nghiệp. Đặc việc đối với từng dự án, phương pháp này giúp nhà lãnh đạo đưa ra quyết định hoạch định chiến lược chính xác và hiệu quả. Cụ thể, mô hình SWOT được áp dụng trong các trường hợp như:
- Các buổi họp Brainstorm ý tưởng
- Giải quyết các vấn đề cụ thể (cơ cấu tổ chức, nguồn lực, năng suất lao động,..)
- Phát triển chiến lược
- Lập kế hoạch
- Đánh giá chất lượng sản phẩm
- Đánh giá đối thủ cạnh tranh
- Loại bỏ hoặc hạn chế điểm yếu
- Phân tích SWOT bản thân
Lợi ích khi doanh nghiệp phân tích SWOT?
Khi phân tích SWOT, doanh nghiệp dù ở bất kỳ lĩnh vực nào đều có thể hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và những thách thức. Cụ thể hơn, doanh nghiệp sẽ biết được điểm mạnh mà mình đang có, điểm yếu cần phải khắc phục, cơ hội cần phải nắm bắt và đề phòng những thách mà mình sẽ phải đối mặt.
Hơn nữa, bất kỳ ai cũng có thể tham gia vào phân tích mô hình SWOT chứ không nhất định phải là những CEO cấp cao, họ có thể là người quản lý, nhân viên làm dịch vụ chăm sóc khách hàng, hoặc thậm chí khách hàng của bạn cũng có thể tham gia vào quá trình này. SWOT còn được áp dụng để huy động sức mạnh đội nhóm, tạo tinh thần đoàn kết cho các thành viên trong nhóm và khuyến khích họ đóng góp ý kiến và tham gia xây dựng các chiến lược chung.
Phân tích SWOT
Phân tích SWOT là gì?
Đối với ngành kinh tế, phân tích SWOT là quá trình chỉ ra được điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức trong hoạt động kinh doanh của một tổ chức hay một dự án cụ thể. Đây là yếu tố quan trọng để tạo chiến lược sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Những thành tố trong mô hình SWOT
Điểm mạnh
Điểm mạnh là những yếu tố nội bộ mang tính tích cực mà doanh nghiệp có thể phát triển và xây dựng lợi thế trước các đối thủ cạnh tranh. Điểm mạnh bao gồm:
- Nguồn lực về tài chính, năng lực của con người,…
- Tuổi đời và kinh nghiệm kinh doanh của doanh nghiệp trên thị trường.
- Doanh nghiệp có hoạt động truyền thông rất tích cực, bao gồm truyền thông nội bộ và truyền thông bên ngoài
- Giá cả cũng như chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp ở mức tốt
- Những loại chứng nhận về chất lượng sản phẩm.
- Có cơ sở vật chất kỹ thuật và quy trình hoạt động tiên tiến
- Văn hóa của doanh nghiệp.
Để tìm ra điểm mạnh trong doanh nghiệp, bạn phải trả lời các câu hỏi như:
- Tại sao khách hàng ấn tượng với doanh nghiệp?
- Doanh nghiệp của bạn làm tốt hơn so với các đối thủ cạnh tranh ở mảng nào?
- Thương hiệu mà bạn xây dựng độc đáo như thế nào trên thị trường?
- Doanh nghiệp bạn có những tài nguyên gì mà đối thủ không có hoặc chưa có ?
Trong quá trình tìm ra điểm mạnh của mình, bạn cần so sánh từng khía cạnh đang sở hữu với đối thủ, nếu khía cạnh nào tốt hơn đó chính là điểm mạnh.
Điểm yếu
Điểm yếu cũng là một yếu tố nội bộ của doanh nghiệp nhưng mang tính tiêu cực và cản trở doanh nghiệp phát triển. Doanh nghiệp cần tìm ra điểm yếu nhằm có biện pháp cải thiện kịp thời. Điểm yếu có thể gồm:.
- Thiếu kinh nghiệm trong công tác
- Quy trình đào tạo chưa được bài bản.
- Hạn chế về các mối quan hệ.
- Trang thiết bị vật chất chưa đầy đủ
- Thiếu sự định hướng hay không có mục tiêu rõ ràng.
- Kỹ năng nghề nghiệp chưa cao.
Trong quá trình tìm ra điểm yếu, bạn cần phải trả lời những câu hỏi:
- Doanh nghiệp phát triển chậm do nhân tố nào?
- Đâu là nguyên nhân khiến khách hàng chọn đối thủ chứ không chọn bạn?
- Khía cạnh nào của đối thủ cạnh tranh đang thực hiện tốt hơn bạn?
- Bạn đang phải đối mặt trước những khó khăn nào?
Để xác định được điểm yếu chính xác bạn cần phải giữ một thái độ khách quan, tôn trọng đối thủ và dám đối diện với sự thật.
Cơ hội
Cơ hội là những nhân tố bên ngoài mang tính tích cực mà doanh nghiệp không thể thay đổi hay kiểm soát. Cơ hội có thể đến từ những yếu tố sau:
- Xu hướng đổi mới công nghệ và thị trường.
- Chính phủ thay đổi các chính sách liên quan đến lĩnh vực bạn đang kinh doanh.
- Những thay đổi trong xã hội, dân số, lối sống,…
- Xu hướng của người tiêu dùng.
- Thời tiết, mùa
- Hợp đồng, đối tác, chủ đầu tư
- Đối thủ đang phát triển theo chiều hướng xấu
Những câu hỏi về cơ hội khi phân tích SWOT:
- Những xu hướng đang phát triển trên thị trường hiện nay là gì?
- Tận dụng cơ hội từ yếu tố thị trường nhu: chính sách, xu thế, nhu cầu khách hàng, môi trường xã hội,…
- Làm thế nào để có thể cải thiện quy trình tiếp cận khách hàng tiềm năng?
- Những phương thức truyền thông nào sẽ thúc đẩy thực hiện chuyển đổi?
- Có những kênh quảng cáo tiềm năng nào mà doanh nghiệp bạn bỏ quên hoặc chưa khai thác?
Mặc dù là yếu tố khách quan nhưng bạn vẫn có thể tạo ra cơ hội bằng cách cho ra mắt một sản phẩm mà trước giờ trên thị trường chưa có.
Thách thức
Thách thức là những rủi ro, nguy cơ đến từ bên ngoài mang tính khách quan và doanh nghiệp khó kiểm soát được. Những thách thức mà doanh nghiệp có thể gặp phải bao gồm:
- Các ngành nghề đổi mới cơ cấu và tổ chức.
- Những áp lực và khó khăn mỗi khi thị trường biến động.
- Một số công nghệ đang sử dụng đã trở nên lỗi thời so với đối thủ.
- Sự phát triển của công nghệ khiến bạn bị lạc hậu.
- Cạnh tranh nhân lực với công ty đối thủ.
- Cần nâng cao hiệu quả công ty
- Những đối thủ mới nổi xuất hiện
Để xác định được rủi ro, bạn cần trả lời một số câu hỏi như:
- Đối thủ đang sở hữu nguồn lực nào vượt trội hơn bạn?
- Xu thế thị trường biến động đã ảnh hưởng và làm thay đổi vị trí ngành nghề của bạn ra sao?
- Doanh nghiệp có đang gặp phải khó khăn về mặt tài chính hay không?
- Công nghệ phát triển có ảnh hưởng xấu tới doanh nghiệp của bạn?
- Sự thay đổi trong hành vi của người tiêu dùng có phải là mối bận tâm tới hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp?
Ma trận SWOT
Sau khi đã chỉ ra các yếu tố, doanh nghiệp phải biết kết hợp chúng với nhau tạo thành những chiến lược căn bản, từ đó mới có thể đưa ra chiến lược tổng thể hiệu quả. Trong đó 4 chiến lược căn bản nhất bao gồm:
- Chiến lược S-O: Tận dụng điểm mạnh doanh nghiệp đang có để khai thác cơ hội. Đây là chiến lược được ưu tiên hàng đầu.
- Chiến lược W-O: Tận dụng điểm yếu để khai thác cơ hội.Tuy nhiên, để thực hiện chiến lược này sẽ phải tốn rất nhiều tài nguyên.
- Chiến lược S-T: Tận dụng điểm mạnh để đối phó và ngăn ngừa những rủi ro, thách thức. Khả năng thực thi cho chiến lược này còn tùy vào các trường hợp cụ thể, thường tương ứng với chiến lược ngắn hạn.
- Chiến lược W-T: Xác định điểm yếu để thiết lập “rào chắn” vững chắc nhằm đề phòng những thách thức lớn hơn từ bên ngoài.
Ví dụ thực tế về SWOT của doanh nghiệp
Phân tích mô hình SWOT của công ty sữa Vinamilk
Điểm mạnh
- Lịch sử hình thành lâu đời nên có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực này
- Nhận nhiều giải thưởng cao quý tạo sự tin cậy cho người tiêu dùng
- Dòng sản phẩm đa dạng như sữa tiệt trùng, sữa đặc, sữa chua, kem, nước ép,…
- Hệ thống quản lý minh bạch rõ ràng, doanh thu cao
- Có mạng lưới phân phối khổng lồ
- Ứng dụng công nghệ tiên tiến
- Có đội ngũ lãnh đạo chất lượng
Điểm yếu
- Phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nước ngoài
- Khả năng mở rộng, thâm nhập thị trường nước ngoài chưa cao
- Doanh thu chịu ảnh hưởng bởi quá nhiều yếu tố
- Nhiều sản phẩm vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm
Cơ hội
- Nhu cầu sữa của nhóm khách hàng tiềm năng đang ngày một tăng cao
- Người tiêu dùng có xu hướng sử dụng sản phẩm tốt cho sức khỏe
- Chính sách các mặt hàng sữa của Chính Phủ thay đổi
- Mạng lưới xuất khẩu đang được mở rộng
- Đa dạng hóa nguồn cung và mạng lưới phân phối sản phẩm trong nước
Thách thức
- Cạnh tranh với các thương hiệu sữa nội địa, điển hình là TH True Milk
- Cạnh tranh với thương hiệu quốc tế
- Tỷ giá ngoại tệ thay đổi liên tục
- Thói quen tiêu thụ sữa của người dùng
Phân tích mô hình SWOT của công ty nước giải khát Coca cola
Điểm mạnh
- Đây là thương hiệu cực kỳ nổi tiếng và là niềm tự hào của nước Mỹ
- Thị phần toàn cầu khổng lồ cùng danh mục sản phẩm lớn
- Mạng lưới phân phối rộng khắp các quốc gia trên thế giới
- Các chiến dịch tiếp thị được đánh giá đẳng cấp nhất nhì trên thế giới
Điểm yếu
- Phụ thuộc vào thị trường thức uống giải khát
- Tỷ giá ngoại tệ cũng là vấn đề đáng lo ngại
- Một số vấn đề liên quan tới nguồn nước
Cơ hội
- Sản phẩm luôn có cơ hội đa dạng hóa
- Mở rộng vào đồ uống tốt cho sức khoẻ, thay vì nước ngọt
- Gia tăng các mối quan hệ đối tác
- Thị trường các nước đang phát triển vô cùng màu mỡ
Thách thức
- Cạnh tranh cực kỳ cao, điển hình là “đối thủ truyền kiếp” Pepsi
- Một số quy định mới của chính phủ về nước giải khát
- Nhu cầu về các sản phẩm thân thiện với sức khỏe cũng được xem là một thách thức rất lớn.
SWOT là một công cụ tuyệt vời cho việc nắm bắt và đưa ra quyết định trong mọi tình huống đối với bất kỳ tổ chức kinh doanh nào. Trên đây là những thông tin tổng quát về SWOT, hy vọng bạn sẽ áp dụng thành công ma trận này vào công việc cũng như phân tích chính mình để phát triển bản thân nhé.
FAQs về SWOT
SWOT chỉ dùng trong kinh doanh và marketing thôi phải không?
Như đã chia sẻ, SWOT mặc được dùng chủ yếu trong kinh doanh như bạn vẫn có thể sử dụng công cụ này ở bất kỳ đâu và bất kỳ đối tượng nào.
Ví dụ trong bóng đá, phân tích SWOT sẽ đội mình “biết địch biết ta”, tìm ra điểm mạnh của đối thủ ở vị trí nào, điểm mạnh của mình ở vị trí nào từ đó có phương án thay đổi để chiến thắng.
Hoặc sử dụng SWOT trước khi thi đại học, bạn sẽ biết mình giỏi môn nào, yếu môn nào, cơ hội sẽ vào được trường nào, thách thức phải đối mặt ra sao. Từ đó, bạn sẽ có sự chuẩn bị phù hợp nhất.
Hạn chế của SWOT là gì?
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, SWOT vẫn tồn tại một số hạn chế như:
- Kỹ thuật SWOT có thể đơn giản và dễ kiểm soát nhưng vẫn cần phải tập trung nhiều vào nghiên cứu và phân tích chuyên sâu để có được một bức tranh toàn cảnh.
- Kết quả phân tích chưa chuyên sâu, cần phải kết hợp với số liệu chính xác thì dự án mới có thể thành công
- Dữ liệu đầu vào cho phân tích SWOT cũng có thể thay đổi nhanh chóng và phải thường xuyên phân tích lại
Những ai có thể tham gia phân tích SWOT?
Những lãnh đạo thường là người đề xuất phân tích SWOT. Tuy nhiên, bất kỳ ai cũng có thể tham gia vào phân tích mô hình SWOT bao gồm những quản lý cấp thấp, nhân viên của các bộ phận, hay những người làm dịch vụ chăm sóc khách hàng, hoặc thậm chí khách hàng của bạn cũng có thể tham gia vào quá trình này.
Doanh nghiệp mới thành lập và không có điểm mạnh cụ thể thì làm sao?
Việc doanh nghiệp đó được thành lập và đang tồn tại được đã là một điểm mạnh. Người sáng lập phải hiểu rõ sản phẩm của mình có gì vượt trội hơn đối thủ thì họ mới dám kinh doanh, hoặc có thể họ có một nguồn vốn mạnh, nguồn tiêu sẵn có,…
CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP ĐOÀN TINO
- Trụ sở chính: L17-11, Tầng 17, Tòa nhà Vincom Center, Số 72 Lê Thánh Tôn, Phường Bến Nghé, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
Văn phòng đại diện: 42 Trần Phú, Phường 4, Quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh - Điện thoại: 0364 333 333
Tổng đài miễn phí: 1800 6734 - Email: sales@tino.org
- Website: www.tino.org
