Được ví như bộ não của máy tính, ROM và RAM đóng vai trò quan trọng đối với việc lưu trữ dữ liệu trên thiết bị. Vậy ROM và RAM là gì? Chúng khác nhau như thế nào? Bạn hãy cũng Tino Group tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
ROM là gì?
Định nghĩa ROM
ROM là viết tắt của Read Only Memory, tạm dịch: Bộ nhớ chỉ đọc. Đây là loại bộ nhớ không khả biến dùng trong các máy tính hay hệ thống điều khiển, mà trong vận hành bình thường của hệ thống thì dữ liệu chỉ được đọc ra mà không được phép ghi vào.
Hiểu đơn giản, ROM là loại bộ nhớ mà trong đó, dữ liệu đã được ghi vào từ trước và chứa các chương trình giúp máy tính “khởi động”.
Đặc điểm nổi bật của ROM
Lưu trữ các chương trình mà khi mất nguồn điện sẽ không bị xóa là đặc điểm nổi bật của ROM.
Bộ nhớ chỉ đọc này là bộ nhớ mà dữ liệu ghi vào từ trước chứa các chương trình giúp máy tính khởi động. Khi mất điện, các dữ liệu hoàn toàn không bị mất đi mà vẫn còn được lưu trữ. Đó là lý do máy tính có thể khởi động tại lần đầu tiên sử dụng.
ROM nằm ở đâu?
- Trên máy vi tính: ROM nằm bên trong thùng máy, thường nằm trong CPU. ROM có vai trò là bộ nhớ đệm nhanh giúp tăng tốc độ truy xuất dữ liệu.
- Trên điện thoại: ROM có thể hiểu như là phân vùng bí mật để lưu trữ hệ điều hành, người dùng không thể ghi dữ liệu lên ROM, nhưng hệ thống có thể ghi đè lên ROM khi cập nhật (up ROM).
Ứng dụng của ROM
ROM thường được ứng dụng trong xây dựng file hệ thống và cho hệ điều hành Android.
Chíp nhớ – lưu trữ
Tồn tại dưới dạng những chip nhớ, ROM được dùng để lưu trữ các file hệ thống
Một số thiết bị sẽ được trang bị nhiều chip nhớ.
- Chip nhớ có dung lượng nhỏ, có tốc độ cao và được dùng để lưu trữ file hệ thống, bộ nhớ đệm, dữ liệu của ứng dụng. Chíp nhớ này thường có giá thành rất đắt. Đồng thời, điều này cũng không có nghĩa là chíp sẽ quyết định tốc độ của máy. Tốc độ của máy còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nữa như hệ điều hành, độ tương thích của ứng dụng, …. Ví dụ: điện thoại iPhone chỉ sử dụng một chip nhớ, với tốc độ trung bình, để lưu cả dữ liệu người dùng, dữ liệu hệ thống và ứng dụng mà vẫn đảm bảo độ mượt mà của thiết bị.
- Chip nhớ có dung lượng lớn hơn nhưng chậm hơn, vào khoảng 1-2GB để lưu ứng dụng.
Hệ điều hành dành cho thiết bị Android
Với thiết bị Android, việc Up ROM là việc thay đổi hệ điều hành hiện tại thành một phiên bản hệ điều hành khác tương đồng. Up ROM có thể làm cho điện thoại của bạn chạy nhanh hơn và có nhiều tính năng mới hơn. Tuy nhiên, máy có thể bị treo, hoạt động không ổn định nếu gặp phải bản ROM chưa hoàn chỉnh.
Hướng giải quyết tốt nhất là bạn phải up lại bản ROM khác ổn định hơn. Vì vậy, trước khi up một bản ROM nào đó, bạn cần phải tìm hiểu kỹ.
Các loại ROM phổ biến
- PROM (Programmable Read-Only Memory) hay Mask ROM: Được chế tạo bằng các mối nối (cầu chì – có thể làm đứt bằng mạch điện). Loại ROM này chỉ có thể lập trình được một lần và có mức chi phí thấp nhất.
- EAROM (Electrically Alterable Read-Only Memory): Loại ROM này có thể thay đổi từng bit một lần. Tuy nhiên quá trình viết khá chậm và sử dụng điện thế không chuẩn. Việc viết lại EAROM không được thực hiện thường xuyên.
- EPROM (Erasable Programmable Read-Only Memory): Được chế tạo bằng nguyên tắc phân cực tĩnh điện. Loại ROM này có thể bị xóa bằng tia cực tím và ghi lại thông qua thiết bị ghi EPROM.
- EEPROM (Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory): Được tạo bằng công nghệ bán dẫn. Nội dung của ROM này có thể viết vào và xóa (bằng điện).
- Một dạng phổ biến hiện dùng là Bộ nhớ flash, gọi đơn giản là Flash, dùng với cả tư cách EEPROM lẫn trong Ổ USB flash.
Khác với RAM sẽ xóa sạch mọi dữ liệu lưu trữ tạm thời, ROM giữ lại nội dung ngay cả sau khi máy đã tắt; đó chính là lý do máy tính có thể được bật lên ở lần đầu tiên sử dụng. Nếu không có ROM, việc khởi động được hệ thống sẽ là một điều xa xỉ.
RAM là gì?
Định nghĩa RAM
RAM là viết tắt của Random Access Memory, tạm dịch: bộ nhớ truy xuất ngẫu nhiên. Đây là yếu tố phần cứng máy tính mà tại đó những chương trình, hệ điều hành và cả dữ liệu được sử dụng để lưu trữ tạm thời giúp vi xử lý có thể truy xuất nhanh hơn khi cần.
Đặc điểm nổi bật của RAM
RAM được định nghĩa là bộ nhớ truy suất ngẫu nhiên và được xem là thành phần không thể thiếu trong mỗi máy tính hiện nay. Đồng thời, RAM cũng là một trong những loại bộ nhớ nhanh nhất của máy tính.
Tuy nhiên, RAM lại là bộ nhớ khả biến. Do đó, dữ liệu lưu trên RAM sẽ bị mất khi tắt máy hoặc mất điện (hết pin).
Ví dụ: Trong bếp có Đầu bếp là processor – chip. Bàn nấu ăn là RAM – bộ nhớ tạm thời. Các nguyên liệu nấu ăn là Data- dữ liệu được lấy ra từ tủ lạnh là Hard drive – ổ cứng.
Nếu bếp rộng, có nhiều chỗ trống, thì đầu bếp có thể làm việc thoải mái, nhanh. Thậm chí, đầu bếp sẽ làm được nhiều việc một lúc. Ngược lại, tốc độ nấu sẽ chậm lại.
RAM nằm ở đâu?
Nếu đã từng tháo tung máy tính ra, bạn sẽ thấy thanh RAM có dạng hình chữ nhật được đặt trên một khe cắm trên bo mạch chủ.
Hiện tại, những bo mạch chủ ngày càng tiên tiến đi kèm nhiều hơn một khe cắm RAM. Sự thay đổi này giúp việc nâng cấp RAM linh hoạt hơn. Do đó, người dùng thật dễ dàng tăng dung lượng bộ nhớ để hệ thống đạt được tốc độ tốt hơn.
Phân loại RAM
SRAM (Static RAM): RAM tĩnh
SRAM là nơi lưu trữ dữ liệu để khởi động laptop, SRAM không bị mất nội dung sau khi được nạp.
DRAM (Dynamic RAM): RAM động
DRAM chỉ khác với SRAM ở đặc điểm duy nhất: dữ liệu của DRAM sẽ bị mất sau. DRAM phải nạp lại dữ liệu theo chu kỳ.
Các loại RAM phổ biến hiện nay
- DDR3: ra đời năm 2007 thay thế cho chuẩn DDR2 trước đây. DDR3 có tốc độ tuyền tải dữ liệu trong khoảng 800-2133 MHz, điện áp sử dụng là 1.5V.
- DDR3L: Chữ “L” là “Low” có nghĩa là điện năng tiêu thụ thấp. RAM này chủ yếu dành cho laptop, cần tăng thời lượng pin và giảm sinh nhiệt. Kích thước RAM cũng nhỏ gọn hơn.
- DDR3L hỗ trợ trên laptop sử dụng CPU từ thế hệ Ivy Bridge trở về sau.
- DDR4: ra đời năm 2014, thay thế cho DDR3, nâng cấp về tốc độ truyền tải đạt từ 2133-4266 MHz.
Sự khác biệt giữa ROM và RAM
Hình dáng bên ngoài
RAM là một chip mỏng hình chữ nhật được lắp vào một khe cắm trên bo mạch chủ. ROM chỉ là một ổ đĩa quang bằng băng từ.
Khả năng lưu trữ tạm thời
ROM được sử dụng chủ yếu trong quá trình khởi động máy tính, giữ được thông tin ngay cả khi máy tính đã tắt. Trong khi đó, RAM chỉ giữ được dữ liệu khi máy tính còn hoạt động.
Cách thức hoạt động
Dữ liệu được lưu trữ trong RAM có thể phục hồi hoặc thay đổi . Tuy nhiên, dữ liệu trong ROM chỉ có thể đọc, nhưng không sửa hoặc thay đổi được.
Khả năng tiếp cận
Bạn có thể dễ dàng truy cập, thay đổi hoặc lập trình lại thông tin được lưu trữ trong RAM. Với ROM, bạn không thể thực hiện những thao tác đó.
Tốc độ
RAM truy cập dữ liệu nhanh hơn nhiều so với ROM. RAM cũng tăng tốc độ xử lý của máy tính.
Khả năng lưu trữ
RAM có thể lưu trữ nhiều gigabyte (GB) dữ liệu, từ 1 GB đến 256 GB cho mỗi chip. ROM lưu trữ một vài megabyte (MB) dữ liệu, thường là 4 MB hoặc 8 MB cho mỗi chip.
Khả năng ghi chép dữ liệu
Việc ghi dữ liệu trong bộ nhớ RAM cũng dễ dàng hơn bộ nhớ ROM. Tuy là một nơi lưu trữ rất hạn chế, thông tin trong ROM lại vô cùng quan trọng với máy tính. Đặc biệt, thông tin này tồn tại vĩnh viễn.
Tóm lại
- Các thiết bị lưu trữ dữ liệu cho bộ nhớ lâu dài bao gồm Đĩa cứng, Đĩa mềm, Đĩa quang, Băng từ, ROM, các loại bút nhớ…
- Các thiết bị lưu trữ dữ liệu tạm thời trong quá trình làm việc gồm RAM máy tính, Cache…
Dù là RAM hay ROM cũng đều là thành phần quan trọng của bộ nhớ máy tính. Không có chúng, máy tính của bạn sẽ không thể hoạt động bình thường được. Bài viết trên đã giúp bạn phân biệt sự khác nhau giữa ROM và RAM. Hy vọng đây sẽ là những thông tin hữu ích dành cho bạn. Mọi thắc mắc vui lòng liên hệ Tino Group để biết thêm chi tiết.
FAQs về ROM và RAM
Nên mua RAM laptop của hãng nào 2023?
Hiện nay trên thị trường RAM có vô nhà sản xuất đến từ các nước khác nhau. Mỗi thương hiệu đều có những tính năng nổi bật riêng. Để mua RAM cho laptop bạn nên chọn những thương hiệu dưới đây: Asgard, G Skill, Corsair, Kingston HyperX, Avexir Raiden.
Nên chọn RAM cho máy tính có dung lượng bao nhiêu là đủ?
Hiện nay đa số dòng máy tính tầm trung, từ Apple tới Windows đều có 8GB RAM. Bạn có thể sử dụng nhiều tác vụ cùng lúc và chơi game nhẹ tới trung bình. Đây sẽ là tiêu chuẩn tối thiểu được khuyến nghị khi các bạn mua hay nâng cấp cho máy tính, laptop của mình.
Up ROM điện thoại là gì? Có nên up ROM cho điện thoại không?
UpROM là hành động thay đổi một hệ điều hành bên trong smartphone/tablet Android của bạn sang một bản Android khác. Nhiều tín đồ công nghệ cũng so sánh thao tác này giống với thủ thuật cài win trên máy tính. Việc up ROM thường được tiến hành thông qua những công cụ chuyên dụng trên Laptop hoặc PC.
Vì up ROM mang lại nhiều lợi ích những vẫn tồn đọng một số rủi ro. Việc có nên up ROM cho điện thoại hay không tùy thuộc vào từng trường hợp và khả năng hiện tại của mỗi người. Nếu điện thoại của bạn thuộc dòng cao cấp hoặc vẫn còn hoạt động tốt thì không cần up ROM làm gì. Ngược lại nếu bạn có nhu cầu nâng cấp điện thoại hoặc là người thích khám phá thì bạn nên thử qua thủ thuật này.
Cách giải phóng dung lượng RAM máy tính?
Việc máy tính sử dụng nhiều dung lượng RAM sẽ dẫn đến tình trạng giật lag, giảm tốc độ xử lý. Có nhiều cách để giải phóng dung lượng RAM, bạn hãy dùng thử nhé:
- Khởi động lại máy tính
- Gỡ bỏ các chương trình đã lâu không sử dụng
- Tắt các phần mềm khởi động cùng máy tính
- Quét virus và xóa phần mềm độc hại
- Dừng các ứng dụng chạy nền
- Xóa các tiện ích mở rộng của trình duyệt và tắt hiệu ứng hình ảnh trên Windows nếu có
- Cập nhật phần mềm trên máy tính
- Lắp thêm RAM cho máy tính
CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP ĐOÀN TINO
- Trụ sở chính: L17-11, Tầng 17, Tòa nhà Vincom Center, Số 72 Lê Thánh Tôn, Phường Bến Nghé, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
Văn phòng đại diện: 42 Trần Phú, Phường 4, Quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh - Điện thoại: 0364 333 333
Tổng đài miễn phí: 1800 6734 - Email: sales@tino.org
- Website: www.tino.org
