Tin được không khi bạn có thể liệt kê toàn bộ các tác nhân, hoạt động và nguồn lực chính của doanh nghiệp trên một trang giấy duy nhất? Với mô hình Canvas, bạn hoàn toàn có thể thực hiện điều này! Nếu đang thắc mắc mô hình Canvas là gì, phương thức hoạt động ra sao, bạn hãy cùng Tino Group tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây nhé!
Giới thiệu tổng quan về mô hình Canvas
Mô hình Canvas là gì?
Mô hình Canvas (Business Model Canvas – tạm dịch: khung mô hình kinh doanh) là một công cụ phổ biến được các doanh nghiệp sử dụng để xác định tác nhân, nguồn lực chính và phương thức hoạt động của doanh nghiệp hoặc sản phẩm.
Bên cạnh đó, mô hình này còn cho phép doanh nghiệp xác định giá trị của khách hàng mục tiêu, tạo dựng mối quan hệ với khách hàng, hỗ trợ các vấn đề về tài chính. Mô hình Canvas cung cấp một bức tranh tổng thể giúp doanh nghiệp hoạch định chiến lược phát triển chuẩn xác.
“Cha đẻ” của mô hình Canvas là Alexander Osterwalder và Yves Pigneur. Trong quyển “Business Model Generation”, Canvas được định nghĩa là một mô hình kinh doanh thế hệ với với 10 thành tố quan trọng. 9 thành tố này được xem như 9 trụ cột vững chắc, góp phần tạo nên bộ máy doanh nghiệp.
Với mô hình Canvas, doanh nghiệp có thể tối giản những tài liệu chiến lược kinh doanh “dày cộp” trở nên trực quan và dễ nắm bắt hơn.
Vì sao nên áp dụng mô hình Canvas vào kinh doanh?
Mô hình trực quan
Với mô hình Canvas, các thành tố chính của doanh nghiệp sẽ được hiển thị một cách trực quan. Thông qua đó, doanh nghiệp có thể quản lý quy trình hoạt động một cách dễ dàng. Mô hình này sử dụng nhiều công cụ mạnh mẽ để hỗ trợ việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến doanh nghiệp. Từ những dữ liệu thu thập được, doanh nghiệp có thể xác định “đường đi nước bước” trong tương lai.
Tìm thấy cơ hội kinh doanh mới
Mô hình Canvas cho phép người quản lý nắm bắt được mối quan hệ giữa 10 thành tố quan trọng trong bộ máy doanh nghiệp. Nhờ đó, họ có thể nhìn thấy những cơ hội cũng như thách thức hiện tại và cả tương lai. Phương pháp này được xem như “la bàn” giúp doanh nghiệp xây dựng phương hướng cải tổ hiệu quả, hợp lý hơn.
Lưu hành dễ dàng
Mô hình Canvas giúp việc tiếp cận hay chia sẻ giữa các cấp lãnh đạo và nhân viên trở nên dễ dàng hơn. Thông qua đó, nội bộ doanh nghiệp có thể nắm bắt nội dung, sửa đổi, bổ sung để mô hình hoạt động trở nên hoàn thiện hơn.
Nhanh chóng, tiện lợi
Thay vì tổng hợp các hoạt động kinh doanh, quy trình vận hành thành tập tài liệu dày, bạn có thể in những key chính trên mô hình Canvas ra một tấm áp phích lớn. Thao tác này giúp nhân sự dễ dàng theo dõi các hoạt động bán hàng của doanh nghiệp một cách cụ thể nhất.
Chia sẻ thông tin dễ dàng hơn
Có thể nói, mô hình Canvas chính là công cụ giúp doanh nghiệp chia sẻ thông tin dễ dàng hơn. Thông qua mô hình này, mọi người trong doanh nghiệp có thể truy cập và chia sẻ thông tin nhanh chóng. Mô hình Canvas mô phỏng đầy đủ thông tin thông qua các bảng tin. Đồng thời, nhân sự trong doanh nghiệp có thể hợp tác bổ sung để mô hình trở nên hoàn thiện hơn.
9 thành tố cơ bản trong mô hình Canvas
#1. Customer Segments
Khách hàng sẽ được phân khúc dựa trên nhu cầu cụ thể về sản phẩm/dịch vụ mà doanh nghiệp cung ứng. Customer Segments (phân khúc khách hàng) là yếu tố quan trọng trong mô hình Canvas của doanh nghiệp. Đồng thời, đây cũng là kênh tham chiếu đảm bảo các tính năng của sản phẩm sẽ phù hợp với đặc điểm và nhu cầu của các phân khúc khách hàng.
Để phân khúc khách hàng hiệu quả, bạn cần nắm rõ thị hiếu của họ ở hiện tại và cả tương lai. Dựa trên những thông tin thu thập được, bạn tiếp tục liệt kê và sắp xếp lại khách hàng theo từng danh mục ưu tiên.
Cuối cùng, bạn chỉ cần đánh giá lại khách hàng thông qua các điểm mạnh và điểm hạn chế của họ. Để tạo ra lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp, bạn cũng có thể thu thập và khám phá chuyên sâu các tệp khách hàng.
#2. Value Propositions
Thành tố này là sự kết hợp động đáo giữa sản phẩm và dịch vụ cung cấp cho khách hàng. So với đối thủ cạnh tranh, Value Proposition (đề xuất giá trị) của doanh nghiệp cần có điểm khác biệt và độc đáo nhất định.
Value Proposition trong mô hình Canvas được phân thành 2 loại:
- Giá trị định lượng: Tập trung vào giá cả hoặc mức độ hiệu quả của sản phẩm/dịch vụ.
- Giá trị định tính: Tập trung vào trải nghiệm của khách hàng, giá trị và công dụng của sản phẩm.
Value Proposition được phát triển dựa trên những thuộc tính cơ bản như hiệu suất, khả năng hoàn thành công việc, thương hiệu doanh nghiệp, giao diện thiết kế, sự cải tiến, giá thành, chi phí, độ giảm thiểu rủi ro,… Để tìm ra Value Proposition, bạn cần trả lời được câu hỏi: “Sản phẩm/dịch vụ của bạn có thể giải quyết những vấn đề gì cho khách hàng?”.
Thông qua đó, bạn có thể tìm cách cải tiến sản phẩm/dịch vụ hoặc toàn bộ trải nghiệm khách hàng nhằm tạo ra giá trị khác biệt so với đối thủ. Và tất nhiên, đó phải là giá trị cốt lõi của doanh nghiệp.
#3. Channels
Channels hay kênh phân phối chính là “cầu nối” giữa Value Proposition và Customer Segment. Hiện tại, doanh nghiệp có vô số sự lựa chọn channels Tuỳ vào những tiêu chí như nhanh gọn, hiệu quả, chi phí đầu tư ít tốn kém nhất, doanh nghiệp có thể lựa chọn channels phù hợp.
Có 2 loại channels cơ bản, bao gồm:
- Channels thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, ví dụ: các cửa hàng, chi nhánh.
- Channels thuộc quyền sở hữu của đối tác, ví dụ: nhà phân phối.
Tuỳ vào quy mô hoạt động, tính chất của từng lĩnh vực, doanh nghiệp có thể chọn 1 trong 2 hoặc kết hợp cả 2 loại hình channels trên.
#4. Customer Relationships
Thành tố tiếp theo trong mô hình Canvas là Customer Relationships (quan hệ khách hàng). Doanh nghiệp cần chọn cách xây dựng mối quan hệ với các phân khúc khách hàng khác nhau để cải thiện mức độ thành công và tính bền vững về tài chính. Customer Relationships được phân thành 5 loại khác nhau bao gồm:
- Personal Assistance (hỗ trợ cá nhân).
- Dedicated Personal Assistance (hỗ trợ cá nhân toàn diện).
- Self-service (tự phục vụ).
- Automated Services (dịch vụ tự động).
- Communities (cộng đồng).
- Co-creation (cùng xây dựng).
Để xây dựng mối quan hệ khách hàng tốt nhất, bạn nên xác định những đối tượng người dùng mình cần ưu tiên. Sau đó, bạn có thể đánh giá giá trị của khách hàng thông qua tần suất mua sắm. Tốt nhất, bạn nên đầu tư vào những mối quan hệ với khách hàng trung thành. Vì họ chính là nguồn doanh thu bền vững và ổn định nhất.
#5. Revenue Stream
Revenue Stream (luồng doanh thu) là yếu tố mà doanh nghiệp sử dụng để phân khúc khách hàng mua sắm sản phẩm/dịch vụ. Doanh nghiệp có thể tạo Revenue Stream bằng 2 cách sau:
- Bán quyền sở hữu hàng hóa cho khách hàng.
- Tính phí quyền sử dụng sản phẩm/dịch vụ.
- Tính phí sử dụng sản phẩm/dịch vụ thường xuyên, liên tục.
- Yêu cầu khách hàng trả phí nếu muốn sử dụng sản phẩm/dịch vụ độc quyền trong khoảng thời gian nhất định.
- Tính phí sử dụng sản phẩm trí tuệ.
- Trở thành trung gian để tính phí môi giới dịch vụ.
- Tính phí các bên quảng cáo sản phẩm/dịch vụ trên các kênh trung gian của mình.
Khi đã xác định được Revenue Stream, bạn cần phải thiết lập mức giá phù hợp cho sản phẩm/dịch vụ của mình. Những lần chỉnh sửa mức giá sẽ được ghi chép và đánh giá lại. Lúc này, bạn chỉ cần tiếp tục hoạch định ra những hướng đi khả thi tiếp theo trong quá trình vận hành doanh nghiệp.
#6. Key Resources
Key Resources (nguồn lực chính) là những tài sản thiết yếu và cốt lõi của doanh nghiệp. Chúng có khả năng tạo ra giá trị cho người tiêu dùng. Key Resources được phân thành thành 2 loại chính, bao gồm: nhân sự/tài chính/ kiến thức và cơ sở vật chất.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp có thể liệt kê thêm những nguồn lực chính khác của mình. Việc này giúp bạn xác định rõ ý tưởng về sản phẩm/dịch vụ mình cần để hỗ trợ tốt nhất cho người tiêu dùng. Đồng thời, các Key Resources còn giúp bạn sàng lọc những nguồn lực không cần thiết. Nhờ đó, doanh nghiệp sẽ tiết kiệm đáng kể chi phí vận hành.
#7. Key Activities
Key Activities (hoạt động chính) là những hoạt động chủ chốt giúp doanh nghiệp tạo ra giá trị và phát triển kinh doanh hiệu quả hơn. Bạn có thể liệt kê song song các hoạt động chính cùng với luồng doanh thu liên quan để xây dựng chiến lược tài chính chuẩn xác. Từ danh sách này, bạn nên đánh giá đâu là hoạt động cốt lõi để ưu tiên và loại bỏ những hoạt động kém quan trọng hơn.
#8. Key Partnerships
Để hoạt động kinh doanh trở nên hiệu quả và ít rủi ro, doanh nghiệp cần xây dựng mối quan hệ đối tác (Key Partnerships). Họ là những nhà cung cấp chất lượng cao, có khả năng tạo ra giá trị tuyệt vời cho doanh nghiệp. Đối tác của doanh nghiệp thường được phân thành 3 nhóm chính:
- Liên minh chiến lược giữa các đối thủ trong ngành.
- Liên doanh.
- Mối quan hệ giữa người mua và đơn vị cung cấp.
Doanh nghiệp cần xác định đâu là đối tác chính của mình. Sau đó, bạn có thể lập kế hoạch đối tác trong tương lai để phát triển tốt hơn. Dựa trên những mối quan hệ này, bạn có thể đánh giá những vấn đề nào cần phát huy, khắc phục và loại hình quan hệ đối tác nào tốt nhất cho doanh nghiệp.
#9. Cost Structure
Cost Structure hay cơ cấu chi phí là phí vận hành của doanh nghiệp theo mô hình kinh doanh cụ thể. Để giảm cơ cấu chi phí, doanh nghiệp có thể giảm vốn đầu tư vào kinh doanh hoặc tập trung vào giá trị sản phẩm (chẳng hạn như tối đa giá trị cho khách hàng).
Việc doanh nghiệp cần làm là xác định tất cả chi phí liên quan và liệt kê trong mô hình Canvas. Thông qua đó, bạn có thể nhìn nhận chi phí vận hành một cách trực quan và lên kế hoạch chi tiết cho từng danh mục cụ thể. Ngoài ra, bạn có thể cắt giảm những khoản phí không cần thiết và tập trung đầu tư vào danh mục quan trọng, có khả năng tăng lợi nhuận trong tương lai.
Có thể nói, mô hình Canvas không phải là lý thuyết quản trị xa vời và thiếu thực tế. Doanh nghiệp hoàn toàn có thể áp dụng mô hình này như một chiến lược kinh doanh hoàn thiện. Nếu hiểu rõ mô hình Canvas cũng như 9 thành tố quan trọng của mô hình, bạn sẽ có cơ hội tạo ra các chiến lược kinh doanh thành công vượt ngoài mong đợi.
Hy vọng bài viết trên sẽ là nguồn tham khảo hữu ích đối với doanh nghiệp bạn. Đừng quên theo dõi Tino Group để đón đọc những bài viết hay và hữu ích nhất nhé!
Những câu hỏi thường gặp
Thương hiệu nào ứng dụng thành công mô hình Canvas?
Một trong những thương hiệu ứng dụng thành công mô hình Canvas là Apple. Thương hiệu này đã thay đổi cục diện thị trường thế giới bằng việc cho ra mắt iPod. Thông qua iTunes, Apple đã tích hợp nhiều thiết bị, phần mềm và các cửa hàng trực tuyến thành một trải nghiệm duy nhất. Apple vận hành mô hình Canvas bằng cách kết hợp các thành tố cốt lõi để tận dụng triệt để các Value Propositions trong mô hình.
Thành tố nào quan trọng nhất trong mô hình Canvas?
Không có thành tố nào là quan trọng nhất trong mô hình Canvas. Vì mỗi thành tố đều nắm giữ vai trò và giá trị riêng.
Các Key Activities trong mô hình Canvas là gì?
Đây là những hạng mục doanh nghiệp cần được triển khai để đảm bảo sự thành công của mô hình. Key Activities bao gồm 3 yếu tố chính:
- Nền tảng kinh doanh.
- Hoạt động sản xuất.
- Những chính sách triển khai.
Nguồn tài nguyên chính của một doanh nghiệp bao gồm những gì?
Doanh nghiệp có 4 nguồn tài nguyên chính, bao gồm:
- Tài chính.
- Nhân sự.
- Tri thức.
- Cơ sở vật chất.
