Hướng dẫn chơi chứng khoán từ A – Z cho người mới bắt đầu

Bạn muốn dấn thân vào lĩnh vực đầu tư bằng cách tự chơi chứng khoán? Tỷ suất lợi nhuận cao từ việc đầu tư chứng khoán đã hấp dẫn bạn? Đâu là cách hạn chế rủi ro tài chính khi tham gia lĩnh vực chứng khoán? Hãy cùng Tino Group tìm lời giải đáp qua bài hướng dẫn chơi chứng khoán từ A – Z ngay sau đây nhé!

Giới thiệu tổng quan về lĩnh vực đầu tư chứng khoán

Đầu tư chứng khoán là gì?

Đầu tư chứng khoán hay chơi chứng khoán là cách bạn gián tiếp đầu tư vào các doanh nghiệp đã được niêm yết trên thị trường. Khi tham gia lĩnh vực này, bạn sẽ mua cổ phiếu hoặc trái phiếu do các doanh nghiệp phát hành. Trong quá trình doanh nghiệp hoạt động, sự chênh lệch về giá chứng khoán và mức cổ tức từ lợi nhuận kinh doanh của doanh nghiệp chính là lợi nhuận bạn nhận được khi đầu tư chứng khoán.

Có thể nói, đầu tư chứng khoán là kênh đầu tư hấp dẫn thu hút nhiều người tham gia. Nếu biết cách đầu tư, bạn có thể hưởng tỷ suất sinh lời cao. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách chơi chứng khoán, nhất là những người vừa dấn thân vào lĩnh vực này.

Một số thuật ngữ thường gặp khi đầu tư chứng khoán

Về bản chất, chứng khoán là một loại công cụ tài chính có giá trị. Nhà đầu tư có thể mua/bán, giữ, chuyển nhượng hoặc trao đổi trên thị trường chứng khoán. Chứng khoán được phân thành 3 loại cụ thể, bao gồm:

Cổ phiếu

Cổ phiếu là một loại chứng khoán và được phát hành dưới dạng chứng chỉ hoặc bút toán ghi số. Vai trò của cổ phiếu là xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư khi tham gia vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Những người nắm cổ phiếu sẽ trở thành cổ đông và là chủ sở hữu của công ty phát hành cổ phiếu ấy. Tại thị trường chứng khoán Việt Nam, một cổ phiếu đại diện cho 10.000 đồng vốn điều lệ của doanh nghiệp. Ví dụ, một doanh nghiệp cổ phần sở hữu vốn điều lệ là 10 tỷ đồng, số cổ phần đại diện khi sở hữu doanh nghiệp là 1 triệu cổ phiếu. Vậy mỗi cổ phiếu sẽ đại diện cho 10.000 vốn điều lệ.

Về bản chất, cổ phiếu đóng vai trò như giấy chứng nhận quyền sở hữu của người nắm giữ đối với một doanh nghiệp. Đây được xem là một loại tài sản mà mức độ sinh lời của chúng sẽ phụ thuộc vào khả năng sinh lời của doanh nghiệp.

Trái phiếu

Tương tự như cổ phiếu, trái phiếu cũng là một loại chứng khoán. Tuy nhiên, điểm khác biệt là trái phiếu có vai trò xác nhận nghĩa vụ nợ của doanh nghiệp hoặc chính phủ đối với người nắm giữ.

Nói cách khác, trái phiếu là loại xác nhận nghĩa vụ nợ của đơn vị phát hành (doanh nghiệp hay chính phủ) đối với người nắm giữ (người cho vay) với một khoản tiền cụ thể trong khoảng thời gian nhất định. Khi trái phiếu đáo hạn, đơn vị phát hành có nhiệm vụ trả lợi tức cho chủ sở hữu trái phiếu và hoàn trả khoản tiền đã vay.

Trái phiếu tạo ra khoản thu nhập gọi là lợi tức – khoản tiền được trả cố định thường kỳ cho người nắm giữ. Lợi tức sẽ không phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của đơn vị phát hành.

Về bản chất, trái phiếu là một loại chứng khoán nợ. Thế nên, khi đơn vị phát hành giải thể hoặc phá sản, người giữ trái phiếu sẽ được ưu tiên thanh toán trước các cổ đông nắm giữ cổ phiếu. Không giống như nắm giữ cổ phiếu, người nắm giữ trái phiếu (trái chủ) sẽ không can thiệp vào bất kỳ hoạt động nào của công ty.

Chỉ số chứng khoán

Chỉ số chứng khoán là những chỉ số phản ánh giá trị của một nhóm cổ phiếu cụ thể trên thị trường chứng khoán. Ngoài ra, chỉ số chứng khoán còn được hiểu như một danh mục đầu tư giả định, bao gồm toàn bộ số cổ phiếu được lưu hành trên thị trường hoặc trong một nhóm ngành cụ thể. Các chỉ số chứng khoán sẽ được phân theo quốc gia, ngành hoặc mức vốn hoá thị trường.

Ví dụ, chỉ số chứng khoán của thị trường Việt Nam là VN-INDEX. Chỉ số VN-INDEX phản ánh giá của toàn bộ doanh nghiệp được niêm yết trên sàn này.

Các chỉ số chứng khoán đóng vai trò quan trọng trong đầu tư chứng khoán. Thông qua các chỉ số chứng khoán, các nhà đầu tư, nhà kinh tế, nhà nghiên cứu hay chính trị gia có thể đánh giá, phân tích và chọn lệnh đầu tư phù hợp.

4 đối tượng đầu tư chứng khoán cơ bản

Tuỳ thuộc vào mục tiêu, định hướng và thời gian đầu tư, các đối tượng đầu tư chứng khoán được phân thành 4 kiểu đầu tư, cụ thể là:

Nhà đầu tư chủ động

Nhà đầu tư chủ động là một cá nhân hoặc một nhóm người đầu tư mua số lượng lớn cổ phiếu của doanh nghiệp đại chúng. Mục đích của cá nhân hoặc nhóm nhà đầu tư này là tranh được “chiếc ghế” trong hội đồng quản trị của doanh nghiệp. Đồng thời, họ mong muốn sẽ tạo ra những thay đổi mang tính lịch sử trong doanh nghiệp ấy.

Các nhà đầu tư chủ động thường nhắm đến các doanh nghiệp giàu tiềm năng phát triển nhưng hiện trạng kinh doanh chưa tốt, chi phí hoạt động kinh doanh cao, ban lãnh đạo điều hành kém. Họ tin rằng khi nắm quyền quyết định, hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp này sẽ có sự cải thiện nhờ đường lối lãnh đạo tốt hơn.

Nhà đầu tư thụ động

Nhà đầu tư thụ động là những người có chiến lược đầu tư hạn chế mua và bán trên thị trường với mục tiêu tối đa hoá lợi nhuận. Mục tiêu của các nhà đầu tư này là tích lũy lâu dài. Nhà đầu tư thụ động có niềm tin thị trường sẽ phát triển theo chiều hướng tích cực, lợi nhuận không ngừng gia tăng.

Phương pháp của đầu tư thụ động là mua cổ phiếu trong chỉ số phổ biến, điển hình như chỉ số S&P 500 và giữ trong khoảng thời gian dài. Nhà đầu tư thụ động hoàn toàn đi ngược với nhà đầu tư chủ động. Họ đóng vai trò là những người cho vay tiền nhưng không chủ động góp phần vào việc quản lý doanh nghiệp.

Nhà đầu cơ

Đây là những “chiến binh” đam mê mạo hiểm trên thị trường chứng khoán. Các nhà đầu cơ có thể sẵn sàng mua bán khi dự kiến thị trường có biến đổi về giá trong tương lai. Đồng thời, họ không ngừng tìm kiếm các cổ phiếu và theo dõi tin tức mỗi ngày. Tuy nhiên, mục đích của các nhà đầu cơ không phải đánh giá và phân tích tình hình kinh doanh của doanh nghiệp.

Mục tiêu mà các nhà đầu cơ hướng đến chính là kiếm lợi nhuận từ sự chênh lệch giá trong thời gian rất ngắn do biến động thị trường. Họ không quá quan tâm đến giá trị của doanh nghiệp mà chỉ tập trung vào giá trị người khác sẵn sàng trả khi mua cổ phiếu.

Con bạc

Đây là những người chơi không có nhiều kiến thức trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán. Họ thường hành động theo đám đông hoặc dựa trên cảm tính. Phần lớn các con bạc đều ưa chuộng hình thức “lướt sóng” chứng khoán. Trên thực tế, đây là những đối tượng chơi chứng khoán kém thông minh và dễ mất tiền nhất.

Hướng dẫn chơi chứng khoán từ A – Z cho người mới

3 bước cơ bản khi chơi chứng khoán

Bước 1: Nghiên cứu, trau dồi kiến thức về chứng khoán

Khi vừa dấn thân vào thị trường chứng khoán, bước đầu tiên bạn cần làm là dành thời gian tìm hiểu, nghiên cứu về lĩnh vực này. Phần lớn “newbie” sẽ lựa chọn cổ phiếu khi đầu tư chứng khoán. Tuy nhiên, trên thị trường có nhiều loại chứng khoán với các ưu điểm và hạn chế khác nhau. Vì vậy, bạn cần tìm hiểu kỹ thị trường cũng như cách chơi chứng khoán để đưa ra quyết định đầu tư chính xác hơn.

Có thể nói, bước đầu tiên chính là nền tảng giúp người mới vững vàng hơn khi tham gia một lĩnh vực đầu tư mới mẻ và khá mạo hiểm như chứng khoán. Khi có kiến thức chứng khoán, người chơi sẽ lựa chọn kênh đầu tư chuẩn xác hơn. Một số thông tin bạn cần nắm vững khi tham gia đầu tư chứng khoán là:

Bước 2: Thiết lập tài khoản chứng khoán

Trên thực tế, việc mở một tài khoản chứng khoán tương tự như mở tài khoản ngân hàng. Bạn có thể mở tài khoản chứng khoán của mình ở các công ty chứng khoán tại Việt Nam. Khi có tài khoản, bạn sẽ thực hiện được các giao dịch mua và bán cổ phiếu/trái phiếu/chứng quyền, chứng khoán phái sinh/quỹ mở/ETF. Ngoài ra, bạn cũng có thể mở tài khoản chứng khoán tại công ty quản lý quỹ nếu chỉ mua bán quỹ mở, quỹ đóng.

Để mở tài khoản, bạn có thể đến chi nhánh hoặc phòng giao dịch của công ty chứng khoán. Khi đi, bạn nhớ mang theo giấy tờ tùy thân và kê khai thông tin vào hồ sơ đăng ký mở tài khoản. Sau đó, bạn chỉ cần nộp tiền vào tài khoản và bắt đầu giao dịch.

Nếu không có nhiều thời gian, bạn có thể mở tài khoản online bằng cách đăng ký trên trang web hoặc app của công ty chứng khoán. Tương tự như mở tài khoản trực tiếp, bạn cũng cần điền đầy đủ thông tin kèm theo ảnh chụp giấy tờ tuỳ thân khi đăng ký. Để xác nhận hồ sơ mở tài khoản, công ty chứng khoán sẽ gửi Email đến bạn trong thời gian sớm nhất. Sau đó, bạn sẽ in hợp đồng, bảng kê thông tin bổ sung và ký tên để gửi về địa chỉ công ty được nêu trong Email.

Bước 3: Tiến hành giao dịch chứng khoán

Bạn cần nộp tiền vào tài khoản chứng khoán để bắt đầu giao dịch. Sau khi chuyển tiền đến tài khoản của công ty chứng khoán, bạn tiếp tục thực hiện giao dịch mua/bán chứng khoán theo 1 trong 4 cách sau:

Trong 4 phương án trên, phần lớn các nhà đầu tư đều sử dụng tài khoản trực tuyến của mình để đặt lệnh giao dịch. Không chỉ tiết kiệm thời gian, cách thức này còn giúp nhà đầu tư chủ động hơn trong việc đặt lệnh.

Cách chơi chứng khoán cơ bản

Xem bảng giá chứng khoán

Khi nhìn vào bảng giá chứng khoán, người mới có thể bị rối bởi hàng trăm, hàng nghìn con số với các màu sắc khác nhau. Để bắt đầu thuận lợi, người mới chỉ nên nắm rõ con số theo 3 màu sắc tiêu chuẩn sau:

Trên thực tế, bảng giá chứng khoán không ngừng thay đổi vì các biến động của thị trường. Ngoài bảng giá chứng khoán, bạn cũng cần tìm hiểu cách đọc đồ thị nến. Đồ thị nến bao gồm nến đỏ (giảm) và nến xanh (tăng). Đồng thời, một nến sẽ biểu thị cho 4 giá trị, cụ thể là: giá mở, giá đóng, giá cao nhất và giá thấp nhất.

6 bước đặt lệnh chứng khoán

Bước 1: Truy cập vào website công ty chứng khoán -> Đăng nhập vào tài khoản chứng khoán bạn đã đăng ký. Lúc này, màn hình đặt lệnh sẽ hiển thị những thông tin cơ bản, bao gồm: số dư tiền mặt, sức mua, số dư chứng khoán. Dựa vào đó, bạn có thể quyết định đặt lệnh mua bán chứng khoán phù hợp.

Bước 2: Trên giao diện của tài khoản, chọn mục “Lệnh thông thường”.

Bước 3: Tiếp tục nhập các thông tin theo yêu cầu:

Khi mua giá trị chứng khoán, bạn không để vượt quá số tiền mình có trong tài khoản. Vì hệ thống sẽ báo lỗi do số dư tài khoản không đủ.

Bước 4: Tiếp theo, bạn chọn mục “Đặt lệnh”. Lúc này, màn hình hệ thống sẽ hiển thị thông tin để duyệt.

Bước 5: Bạn cần xem xét lại thông tin đặt lệnh và nhập mã Pin để xác nhận.

Bước 6: Cuối cùng, chọn “Xác nhận” để hoàn tất quá trình đặt lệnh mua/bán chứng khoán trực tuyến.

Khi đã xác nhận lệnh thành công, màn hình quản lý lệnh sẽ hiển thị các thông tin về lệnh đặt, bao gồm: người đặt lệnh, thời gian đặt lệnh, loại lệnh, trạng thái lệnh,… Phía trên cùng sẽ hiển thị lệnh mới nhất.

Hệ thống sẽ tự động đẩy các lệnh đặt vào hệ thống giao dịch của sở giao dịch chứng khoán trong ngày và thực thi nếu khớp lệnh. Nếu lệnh khớp, bạn sẽ nhận được chứng khoán/tiền vào tài khoản ngay sau kỳ giao dịch T+2.

Tóm lại, chứng khoán là một “bầu trời” rộng lớn để các nhà đầu tư có cơ kiếm lợi nhuận, tạo ra thu nhập mỗi giờ, mỗi giây. Qua bài viết trên, Tino Group hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về thị trường chứng khoán và cách chơi chứng khoán cho người mới. Nếu cảm thấy bài viết hay và hữu ích, bạn có thể tạo động lực cho chúng tôi bằng cách bình luận ở mục nhận xét bên dưới. Chúc bạn đầu tư chứng khoán thành công nhé!

Những câu hỏi thường gặp